İyot Nedir?

İyot, tiroid hormonlarının hayati bir bileşenidir. Yaşamın ilk 2 yılında normal fiziksel ve nörolojik büyüme ve olgunlaşma için gerekli olan tiroid hormonunun üretimi için iyot gerekir.

Annede Kullanımı Neden Önemlidir?

Tiroid hormon sentezi ve emzirilen bebekte gelişmekte olan fetüsün normal nörolojik gelişimi için hamilelik ve emzirme döneminde yeterli miktarda iyot ile beslenilmelidir. Diğer yaş gruplarıyla karşılaştırıldığında, bebekler iyot eksikliğine karşı daha hassastır. Çünkü vücut ağırlığına göre çok miktarda iyot gereksinimine sahiptirler. Hamilelik sırasındaki iyot eksikliği bebekteki nörolojik ve psikolojik sonuçlarındaki bozukluklarla ilişkilendirilmiştir. Ciddi iyot eksikliğinde bulunan annelere iyot takviyesi çalışmaları sonucunda, fetal ölüm ve kretinizm oranlarında azalma olduğu görülmüştür. Orta derecede iyot eksikliği olan annelerde iyot takviyesinin, annedeki TSH seviyelerini azalttığını ve hafif iyot eksikliği olan annelerde bebeklerin nörobilişsel sistemlerinde iyileşmeler olduğu görülmüştür. Emzirilen bebekler annenin diyet iyot alımına bağlı olduklarından, emzirme döneminde diyet iyot alımı önerileri gebe olmayan ve emzirmeyen ergenler ve yetişkinler için önerilen iyot miktarından daha yüksektir. Danimarka’da yapılan son bir araştırma, sigara içiminin anne sütü iyot konsantrasyonlarını azalttığı sonucuna varmıştır.

Hangi Besinlerde Bulunur?

Denizler ve okyanuslarda iyot bol miktarda bulunur. İyot, denizlerden buharlaşarak yağmurla toprağa düşer. İyot içeriği zengin topraktan yetişen sebzelerde de iyot miktarı daha fazla olur. Bunun yanı sıra en fazla iyot; balık, istiridye, karides, ıstakoz ve deniz yosunları gibi  deniz canlılarında bulunur. Mezgit, ton balığı gibi derin, tuzlu su balıkları ise daha fazla iyot içerir. Sebzelerden ıspanak, şalgam, pazı, kabak, sarımsak ve kuru fasulye bol miktarda iyot içerir. Meyve olarak çilekte bulunan iyot, süt ve süt ürünlerinden de temin edilebiliyor. Günlük iyot ihtiyacı bir kase yoğurt, bir bardak süt, bir yumurtadan sağlanabilir.

Anne sütündeki iyotun; topraklarında iyotu yeterli olan ülkelerde yeterli olduğunu ama yeterli iyota sahip olmayan ülkelerde birçok annede yeterli miktarda iyot elde edilemediği ve ek takviye gerektiği görülmüştür. İyot eksikliği olan bölgelerde, emziren annelerin iyot takviyesi ile desteklenmesi, bebeğin iyot eksikliğinin azaltılmasında annenin doğrudan iyot zengin besinlerle beslenmesinden daha etkili olduğu görünmektedir. İyot konsantrasyonları kolostrumda en yüksektir ve laktasyon ilerledikçe yavaş yavaş azalır.  Anne sütündeki iyot miktarları annenin iyot alımına göre değişir.

Emzirme Döneminde Kimler İyot Eksikliği Riski Altındadır?

• Süt ürünleri tüketmeyen kadınlar
• Sigara içen kadınlar
• İyotlu tuz kullanmayan kadınlar

Amerikan Tiroid Derneği  ve Amerikan Pediatri Akademisi, hamile veya emziren kadınların her gün bir multivitamin veya iyot takviyesi almasını önerir. Multivitamin takviyesinin veya takviye alımının yeterince iyot içerip içermediği konusunda sağlık uzmanlarıyla konuşulmalıdır.

İyotlu Tuz Kullanımı

Yiyeceklerin çoğu iyot içeriğinde düşüktür. Yeterli miktarda iyot alınmasını sağlamak için, DSÖ ve UNICEF küresel bir strateji olarak evrensel tuz iyotlaşmasını önermektedir. Aynı zamanda DSÖ ve UNICEF, hamile ve emziren kadınlar için, tuz iyotlama programı uygulanana kadar iyot takviyesi önermektedir.

Emziren kadınların diyetlerindeki iyot eksikliği genel bir halsizlik ve enerji eksikliğine katkıda bulunabilir ve eğer varsa doğum sonrası depresyonu daha da kötüleştirebilir.

Amerika Birleşik Devletleri’nde emziren kadınlarda yapılan bir çalışmada, iyotlu tuz kullanan 7 kadında, laktasyonun çeşitli aşamalarında iyotlu olmayan tuz kullanan 6 kadından anlamlı derecede daha yüksek iyot değeri bulunmuştur. Sonuç olarak günlük iyot takviyesinin, anne sütü iyot konsantrasyonlarının arttırılmasında etkili olduğu görülmüştür. Bu takviye ile ilk 6 ay laktasyon sırasında anne sütü iyot konsantrasyonlarının, bebek için gerekli iyot dengesine ulaşabileceğini ve iyot eksikliğinin gelişimsel sonuçlarını önleyebileceği görülmüştür.