Jet Lag Nedir?

Saat farkı olan uzak ülkeler arasında yapılan yolculuk sonucunda varılan ülkenin saati ile biyolojik saatinizin uymaması sonucu meydana gelen bazı problemler ve semptomlara “Jet Lag” denir.

Uzak mesafede olan bir ülkeden başka bir ülkeye uçarken sirkadiyen sistemin bozulmasıyla beraber, yorgunluk, baş ağrısı, sinirlilik, verimsizlik, hazımsızlık, iştahsızlık ve bağırsak problemleri, mod düşüklüğü gibi çeşitli rahatsızlıklara neden olabilir. Jet Lag, yaşlılarda gençlere göre daha fazla ve yaygındır.

 

Sporcular Ve Jet Lag: 

Normal seyahat eden bireyler için çok sorun yaratmasa bile, özellikle sporcular için önemlidir. Maç öncesi Jet Lag yaşamak büyük bir problem oluşturabilmektedir. Sporcular için iyi bir uyku bağışıklık ve vücut dirençleri, hem verimlilik hem de sakatlanmalara karşı çok önemlidir. Uyku hücre onarımı, glikoz metabolizması, solunum enfeksiyon hastalıkları açısından da önemlidir. Bu nedenle Jet Lag olunmamasına adına yapılabilecek ya da alınabilecek ilaç ve beslenmenin kesin etkileri şu an için tam anlamıyla bilinmese de semptomları azaltabilecek bazı önlemler alınabilir.

 

Jet Lag’dan Nasıl Korunuruz?

Batı yönünde yapılan yolculuklarda sirkadiyen sistem yerel saat diliminin önünde olacaktır. Doğu tarafına yapılan uçak yolculuklarında, sirkadiyen sistem yerel saate göre geride kalmaktadır. Bu durum karşısında da sirkadiyen sistemin ileride olması gerekir. Yani doğuya gidildiğinde sirkadiyen sistem ileriye, batıya gidildiğinde ise sirkadiyen sistem geriye kaymalıdır.

 

Jet Lag Öncesi Gece Uykusu:

Uçuş öncesi uyku çok önemli. Çünkü, uykusuz kalınan 2 gün bağışıklığınızı ve vücut direncinizi aşağı çekebilir. Papatya çayı, ıhlamur, melisa gibi rahatlatıcı çaylar içerek uçuş öncesi günde uykuya dalmanızı kolaylaştırabilirsiniz.

Uykudan 2 saat önce yeme aktivitesi bitmiş olmalıdır ve akşam yemekleri daha hafif olmalıdır. Genellikle akşam yemeğinde daha sebze ağırlıklı beslenilmelidir. Gece uykuya daha kolay ve rahat dalınması için et, yağlı yiyecekler veya gaz, şişkinlik yapan gıdalardan kaçınılmalıdır.

 

Uçak Yolculuğu Esnasında:

Uçak içinde kapalı alanda durulduğu ve çok yüksek millere çıkıldığı için, vücudunuz susuz kalabilir. Bu nedenle, hem uçuş önce ve sonrası hem de uçuş esnasında bol bol su içmekte fayda var. Unutulmamalıdır ki, Jet Lag etkileri en fazla birkaç gün içerisinde tamamen geçecektir.

 

Jet-Lag Düşmanı Argonne Diyeti:

Amerikan ordusu, jet-lag’den korunma konulu araştırmaları sonucunda, kişiyi jet-lag’in etkilerinden koruyan ve kişiyi uykuya hazırlayan besinlerden oluşan Argonnen diyetini geliştirdi. 

Bu diyete göre, kişinin uçuşa 4 gün öncesinden hazırlık yapması gerekiyor. Herkesin kolaylıkla uyum sağlayabileceği Argonne diyeti, özellikle ordu mensupları ve profesyonel sporcular gibi performansı önem taşıyan kişiler için büyük önem arz ediyor.  

 

Uçuştan 2-3 Gün Önce:

• Daha çok protein ağırlıklı beslenin. Sofranızda mutlaka süt, yoğurt, ayran, yumurta, peynir, et, tavuk ve balık gibi hayvansal protein kaynakları olsun. Eğer vejetaryen iseniz kurubaklagiller ve kuruyemişler en önemli bitkisel protein kaynaklarıdır.
• Günde bir öğün az yağlı pişirilmiş makarna, bulgur pilavı gibi kompleks bir karbonhidrat tüketin. Tam tahıl ekmeğiyle yapılmış sandviçleri de tercih edebilirsiniz.

 

Uçuştan Bir Gün Önce:

• Oldukça hafif beslenin. Az yağlı gıdalar, çorba, sebzeler ve meyveler ideal seçimler olacaktır. 
• Üç ana öğünü ihmal etmeyin. 
• Mümkün olduğunca çok (2-2,5 litre) su tüketin.
• Kafeinli içecekleri sadece saat 09.00-11.00 arası tüketin. 

 

Uçuşta:

• Kafeinli içecek tüketiminde kontrollü olun. 
• Hafif yiyecekleri tercih edin. Kızartmalardan uzak durun. 
• Ara öğünlere taze meyve gibi hafif ve sulu gıdalar ekleyin.
• Mümkünse uyumadığınız sürece saat başı 1-2 bardak kadar su tüketin.