İrritabl bağırsak sendromu (İBS), karında ağrı, şişkinlik, gerginlik, aşırı gaz gibi semptomlarla karakterize yaygın bir gastrointestinal sistem hastalığıdır. Bu şikayetlere uzun süredir sahipseniz belki de vücudunuz İBS ile çoktan tanışmıştır.
İBS semptomları bazen çok sinir bozucu olup gününüzü tamamen mahvedebilmekte. Bu semptomları azaltabilmek öncelikle doğru beslenmeye bağlıdır. Bunun için birkaç besinden uzak durmanız İBS’ye karşı verdiğiniz savaşta yara almadan kurtulmanızı sağlayabilir.
Uzak durulması gereken besinler nelerdir?
- Çözünmez posa
Evet, çözünmez posa kabızlığı giderebilir ancak şişkinlik hissetmeye de sebep olabilir. Ayrıca çözünmez posa İBS’li bazı kişilerde ishale neden olabilmekte veya var olan ishali daha da kötüleştirebilmekte. Bunun için çözünmez posa yerine çözünür posa tüketmek sizin için daha güvenilir olacaktır.
Çözünür posa içeren besinler:
- Tahıllar (yulaf, arpa gibi)
- Bazı meyve ve sebzeler (elma, portakal, havuç gibi)
- Kurubaklagiller
Çözünmez posa içeren besinler:
- Tam buğday unundan yapılmış ürünler
- Buğday ve mısır kepeği
- Meyve kabukları
- Bazı meyve ve sebzeler (karnabahar, yeşil fasulye ve patates gibi)
- Gluten
İBS’li birçok insan glutene karşı da toleranssızdır. Gluten duyarlılığı bazı insanlarda İBS semptomlarının gelişiminde rol oynayabilmekte ve glutensiz diyetler bu semptomları azaltabilmektedir. Fakat bu biraz daha bireyseldir, kişinin tolerasyonuna bağlıdır. Gluten içeren besinlerden uzak durduğunuzda semptomlar azalıyorsa belki de glütenden hep uzak durmak sizin için daha iyi olacaktır.
Gluten içeren bazı besinler:
- Buğday, arpa, çavdar içeren her türlü besin (Un, bulgur, irmik, makarna, şehriye, kuskus kepek gibi)
- Una batırılarak hazırlanmış et, tavuk, balık ve her türlü besin
- İçeriği bilinmeyen hazır gıdalar
- Süt
Yağ içeriği yüksek olduğu için ishali arttırabilir. Semptomları azaltmak adına az yağlı veya yağsız süt ürünlerini kullanmak alternatif olabilmektedir. Fakat İBS’li birçok bireyde laktoz intoleransı da görülmekte. Bu sebeple eğer hem laktoz intoleransınız hem de İBS’niz varsa; pirinç sütü ve soya peyniri gibi süt alternatiflerini deneyebilirsiniz.
- Kızartılmış Besinler
Besinlerin kızartılması ile besinin kimyasal yapısı değişir ve sindirimi zorlaşır. Izgara veya haşlama yöntemleriyle pişirmek daha sağlıklı olacaktır.
- Kurubaklagiller
Kurubaklagiller, posa içerikleri sebebiyle kabızlığı önlemeye yardımcı olurlar fakat gaz oluşumuna sebep olarak şişkinlik, ağrı ve krampları da arttırabilirler.
- Kafeinli İçecekler
Tüm kafeinli içecekler gibi, kahve de bağırsaklar üzerinde ishale neden olabilecek uyarıcı bir etkiye sahiptir. Kafein içeren kahveler, sodalar ve enerji içecekleri İBS’de semptomları tetikleyebilir.
- İşlenmiş Besinler
İşlenmiş besinler genellikle gıda katkı maddeleri veya koruyucu maddeler içerirler. Bunlar da İBS semptomlarını tetikleyebilirler.
- Tatlandırıcılar
Şeker alkolleri, polioller, yapay tatlandırıcılar ve şeker ikameleri olarak da bilinen tatlandırıcılar; genellikle şekersiz tatlılarda, sakızlarda, diyet içeceklerde ve hatta gargarada bulunur. Bu ürünler sukraloz, asesülfam-K ve aspartam gibi bileşenler içerirler. Bu bileşenler vücutta çok zor sindirilirler ve bu sebeple İBS semptomlarını tetikleyebilirler.
- Çikolata
Çikolatalarda genelde kafein ve şeker yüksek miktarlarda bulunur. Bunlar da İBS semptomlarını tetikleyebilir (örneğin kabızlığa sebep olabilir).