Vücudumuz için su tüketiminin sağlığa faydalı olduğu aşikardır. Ancak su tüketiminin böbrek sağlığı üzerine oldukça güçlü bir etkisi vardır. Böbrekler, sıvı seviyeleri ve elektrolit dengesini sağlarken aynı zamanda vücudumuzun iç dengesini de sağlayabilmektir. Bu sıvı ve elektrolit seviyelerinin dengesinin sağlanabilmesi için ise vücudumuza gerekli miktarda su takviyesini sağlayabiliyor olmamız gerekir. Anlayabildiğiniz üzere su tüketimi ile böbreklerin işleyişi arasında birbirini tamamlayıcı ve güçlü bir ilişki vardır.
Vücudumuzun Suya İhtiyaç Duyduğu Bazı Noktalar Şunlardır:
- Uzun süreli susuzluk eklem ağrısına yol açabilir çünkü eklemlerde ve omurganın disklerinde bulunan kıkırdak dokunun %80’i sudur.
- Böbrek hasarını önler.
- Tükürürük ve mukus oluşumunu sağlar. Bu durum yiyeceklerimizi sindirmemize yardımcı olduğu gibi aynı zamanda ağız, burun ve gözleri de nemli tutar. Böylece sindirim kolaylaşmış, sürtünme ve hasar önlenmiş olur.
- Vücut boyunca oksijen sağlar.
- Cilt sağlığı, güzelliğini ve elastikiyetini arttırır.
- Susuzluk beyin yapısını ve işlevini etkileyebilir. Bu durum, düşünme ve akıl yürütme ile ilgili sorunlara yol açabilir.
- Vücut sıcaklığını düzenler.
- Sağlıklı bir mikrobiyota için suya ihtiyaç vardır.
- Dehidrasyon sindirim problemlerine sebep olabilir.
- Vücuttan atık maddelerin uzaklaştırılmasını sağlar.
- Kan basıncının korunmasını sağlar.
- Egzersiz sırasında performansı arttırır.
- Böbrek taşı oluşumunun önlenmesine yardımcı olur. Taş oluşturan kristallerin birbirine yapışmasını önlemek için yeterli su olduğunda böbrek taşı oluşumu azalır.
- İdrar yolu enfeksiyonlarını tedavi etmek için kullanılan antibiyotiklerin çözünmesine yardımcı olur ve onları daha etkili hale getirir. Yeterli su içmek, enfeksiyona neden olan bakterileri temizlemeye yardımcı olan idrarı daha fazla üretmeye yardımcı olur.
- Besleyici maddelerin gerekli yerlere ulaştırılmasında
Ne Kadar Su Tüketmeliyiz?
Birçok kaynakta günlük 8 bardak su tüketilmesi gerektiği önerilmektedir. Bazı kaynaklarda da günlük su tüketimi cinsiyetlere göre değerlendirilmiş olup kadınların 2.7 litre, erkeklerin 3.7 litre su tüketmesi gerektiği önerilmiştir. Suyun bu şekilde sınırlandırılması gerektiğine dair kesin bir kural yoktur ve bu önerilerin altında bilimsel temeller yatmaz. Yapılan çalışmalarda buna 8×8 kuralı adı verilmiştir. Bu kuralda 8 ozluk bir bardakta günde 8 defa su tüketilmesi gerektiğini savunuluyor ve hesapladığımız zaman ortalama 2 litre suya denk geliyor. İşte bu elde ettiğimiz 2 litrelik su tüketimini sadece gelişimimiz için en uygun miktarda ihtiyacımız olduğuna dayanan genel bir öneridir. Bu ihtiyaç kişinin gereksinimlerine göre değişmektedir.
Su Gereksiniminin Arttığı Durumlar;
- Hamilelik
- Emzirme (Ayrıca süt yapımının artması için de tek önemli kaynak sudur.)
- Ateşli hastalıklar
- Hava sıcaklığı arttığında
- Fiziksel aktivite yapıldığında
- İshal
- Kusma
Yukarıdaki maddelerde görüldüğü gibi su gereksiniminin arttığı durumlarda günlük su ihtiyacının hala 8 bardakla sınırlandırmak yanlış bir öneri olacaktır. Su tüketiminin arttırılması gerektiği durumlar olduğu gibi kısıtlanması gereken durumlar da vardır.
Su Gereksiniminin Kısıtlanması Gerektiği Durumlar;
- Böbrek hasarı durumları
- Diyaliz tedavisi
Su Tüketiminin Risk Oluşturduğu Durumlar
Peki sizce olması gereken su tüketiminin üstüne çıkmak ya da altına inmek bizim için ne gibi bir risk faktörüdür? Nadiren de olsa çok fazla su içmenin kişide risk yarattığı belli başlı durumlar vardır. Böbrekleriniz fazla suyu dışarı atamadığında kanınızın sodyum içeriği seyrelir ve buna hiponatremi adı verilir. Sporcular uzun ve yoğun dayanaklılık antrenmanlarına katılırlarsa hiponatremi riskleri de yükselir. Susuzluk kalmanın vücudumuzda yarattığı durumlar ise çok daha progresiftir.
Bu Evreleri Şuşekilde sınıflandırabiliriz:
- Susuzluk evresi: Vücut ağırlığımızın %2’si kadar su kaybettiğimizde susuz kalmış sayılıyoruz. Daha az terliyoruz, vücut sıcaklığımız artıyor, kanın kıvamı daha yoğun bir hal alıyor, vücut oksijen düzeyini dengeleyebilmek için nabzı yükseltiyor, böbrekler meshaneye daha az su gönderdiği için idrarın rengi koyulaşıyor. Tüm bunların sebebini, vücudumuz susuzluğun başladığını anladığı için geriye kalan suyu idareli kullanmaya çalışıyor gibi düşünebililiriz.
- Bayılma evresi: Vücut ağırlığımızın %4’ü kadar su kaybettiğimiz zaman bayılma evresine girmiş oluyoruz. Kanın aşırı yoğunlaşmasından dolayı akış hızı oldukça yavaşlıyor ve bu tenin buruşmasına neden oluyor. Tansiyon düştüğü için bayılma riski de artırıyor. Artık neredeyse terleme hiç olmuyor ve bu yüzden vücut sıcaklığı aşırı bir artış gösteriyor.
- Organ hasarı: Vücut ağırlığımızın %7’si kadar su kaybı yaşadığımızda organlarımız hasar görmeye başlıyor. Vücut bu evrede tansiyonu koruyamaz hale geliyor. Hayatta kalabilmek için hayati önemi fazla olmayan organlara örneğin böbreklere ve bağırsaklara kan akışını azaltıyor. Bu da organ hasarına yol açıyor. Böbrekler kanı süzemediği için hücresel atıklar hızla birikiyor. Ölüm gittikçe yaklaşıyor…
- Ölüm evresi: Vücut ağırlığının %10’u kadar su kaybı yaşandığında ölüm evresi başlıyor. Organlar kanla beslenemiyor, böbrekler kanı temizleyemiyor, böylelikle karaciğer ve böbrek yetmezliği yaşanıyor. Hemen su içilmezse vücudu kaçınılmaz bir ölüm bekliyor.
Su Tüketimi Kilo Vermeye Yardımcı Olur Mu?
Su içmenin metabolizmanızı artırarak ve iştahınızı azaltarak kilo vermenize yardımcı olabileceği konusunda birçok iddia vardır. Bir çalışmaya göre 500 ml su içmek metabolizma hızını geçici olarak yaklaşık %30 oranında artırabilir. Bir günde 2 litre su içmenin enerji tüketimini günde yaklaşık 96 kalori artırdığını tahmin ediyorlar. Ayrıca soğuk su içmek, vücudun suyu vücut sıcaklığına ısıtmak için daha fazla kalori harcatacağı için ağırlık kaybı faydalı olabilir.
Yemeklerden yaklaşık yarım saat önce su içerseniz, su mide hacminde belli bir yer kaplayacağı için daha çabuk tokluk hissine ulaşırsınız. Bu konuda ağırlık kaybını sağlayıp sağlayamamak sizin elinizdedir. Mesela hacmi küçük ama kalorisi yüksek olan bir besin tüketirseniz muhtemelen bunun kilo vermeniz üzerinde hiçbir etkisini göremeyeceksinizdir. Genel olarak, yemeklerden önce yeterli miktarda su içmek sağlıklı bir diyetle birleştirildiğinde kilo kaybına önemli derecede katkıda bulunacaktır.
Bu yazıyı buraya kadar okuduğunuza göre siz de böbrek sağlığı ve su metabolizması hakkında bir şeyleri merak ediyorsunuz demektir.
Sonuç Olarak Böbrek Sağlığınızı Korumanız İçin Size Birtakım Önerilerde Bulunmam Gerekirse;
- Su tüketiminizi ihmal etmeyin. Böbreğinizin sağlığını iyileştirmeye ve korumaya yardımcı olacaktır.
- Haftada 3 gün, günde 30 dakika egzersiz yapmak böbrek sağlığı üzerinde baskı oluşturan yüksek tansiyon ve obezite riskini azaltır.
- Diyet takviyeleri ve vitaminleri miktar kısıtlaması olmadan alabileceğinizi düşünmeyin. Yüksek alımı böbrek fonksiyonlarında harabiyete sebep olabilir.
- Sodyum alımınızı sınırlayın.
- Alkolden uzak durun.
- Tütün dumanı kan damarlarını baskılar ve yeterli kan akışı olmadan böbrekler olması gerektiği gibi çalışamazlar.
- Birçok böbrek problemi yüksek tansiyon ve diyabetten kaynaklanır. Sonuç olarak, sağlıklı bir diyetin sürdürülmesi böbrek hastalığına potansiyel sebep oluşturabilecek birkaç yaygın nedenini önleyebilir. Sağlıklı kan basıncını korumak için DASH diyetini önerilmektedir .
- Reçetesiz ilaçların kullanımı insanlarda psikolojik olarak belli bir özgür tüketim anlayışı yarattığı için farketmeden aşırı kullanımı sağlanabilir ve bu da böbreklere zarar verebilir.
- Yüksek tansiyonu veya diyabeti olan herkes olası risk altındadır bu yüzden düzenli böbrek taramasına girmeleri önerilmektedir.
- Her gün 7-8 saat uyku almalısınız.
- Stres kontrolünü sağlayabilmek.
- İdrarınızın rengi çok şeyi açığa çıkarabilir. Koyu renkli bir idrar vücudunuzun dehidrasyona uğradığınızı ve yeterli miktarda sıvı almadığınızı gösterir. İdrarınızı açık sarı veya renksiz tutmak için yeterli miktarlarda su, taze meyve suyu ve az yağlı süt tüketebilirsiniz.
- Sağlıklı bir insanın günlük olarak ortalama bir buçuk litre idrar atımını sağlaması gerekmektedir.
- Haplara ve prosedürlere dikkat edin. Bazı ilaçlardan önce veya sonra su içmek böbrek hasarını azaltmaya yardımcı olur. Bu yüzden tüketmeden önce ilaç prosedürlerini okuyun. Eğer sıvı alımı kısıtlamanız varsa hekiminize danışınız.