Tıkınırcasına yeme bozukluğu psikolojik bir rahatsızlıktır.
Erişkinlerde görülen en yaygın bir yeme bozukluğudur.Çalışmalar erkeklerde en sık görülen yeme davranışı bozukluğu olduğunu göstermektedir. Ama yine de kadınlarda erkeklerden daha fazla görülmektedir.
Kontrol edilemeyen aşırı yeme atakları bulunmaktadır.Kısa bir sürede çoğu insanın yiyebileceğinden çok fazla miktarda besin tüketilmektedir.Bulimia nervoza gibi aşırı kalorili besinleri tüketmeye eğilimli olmaktadırlar fakat kusma, laksatif ve diüretik kullanımı görülmemektedir.
Tanı koyulabilmesi için ortalama üç ay boyunca haftada en az bir kez görülmesi gerekmektedir.
Öğün atlama ve akşama kadar bekleme tıkınırcasına yeme ataklarını arttırmaktadır.Özellikle genç yaşlar ve erişkin dönemin başlarında görülmektedir bununla birlikte her yaşta da görülebilmektedir.
Obez bireylerin %30’unda görülebildiği gibi her binge eating hastası obez olmamaktadır.
Zorlayıcı ve Tıkınırcasına Yemenin;
Davranışsal Semptomları:
- Yemek yemeyi durduramama yada kontrolsüz yeme
- Tokken de yemek yeme
- Yalnız yemeyi tercih etme
- Büyük miktarlarda yiyecek tüketme
- Öğün dışı yemek yeme, belirli bir öğün yapmama
- Kaçırarak ve saklayarak yeme
Duygusal Semptomları:
- Sıkıntıları bastırmak için yeme
- Aşırı yeme sonrası suçluluk, bıkkınlık hissetme, depresyon
- Ne kadar yenilse de asla memnun olmama
- Yeme alışkanlıkları ve vücut ağırlığından memnuniyetsizlik, umutsuzluk
- Tıkınma sonrası uyuşukluk
SEBEP VE ETKİLERİ
Sosyal ve Kültürel Risk Faktörleri:
Toplum tarafından uygulanan ince olma baskısı duygusal açlığı artırmaktadır.Bazı aileler çocuklarını ödüllendirmek için aşırı yemek yemeye zemin hazırlamaktadırlar.
Psikolojik Risk Faktörleri:
Tıkınırcasına yemek yeme depresyonla güçlü bir şekilde bağlantılıdır.Özgüven eksikliği, kendini sevmeme, kendiyle barışık olmama, yalnız hissetme, vücudunu sevmeme gibi faktörler bu sendromu desteklemektedir.
Biyolojik Risk Faktörleri:
Biyolojik anormallikler tıkınırcasına yemek yemeye yüksek derecede katkıda bulunmaktadır.Genetik mutasyonlar iştah mekanizmasını bozmaktadır.Serotonin mekanızmasının bozulması da bu sendromu desteklemektedir.
Tıkınırcasına yeme bozukluğunun tedavisi ilaç tedavileri, psikoterapi ve bariatrik cerrahiden oluşmaktadır.
Tıkanırcasına yeme sendromu tanısı alan bir bireyin; kısa zaman içerisinde tıbbi, psikolojik ve beslenme tedavisini içeren kompleks bir tedavi alması önerilmektedir.Tedaviler kısır döngüyü bozmaya yönelik olmaktadır.
Ayrıca hastanın yanında hasta yakınlarının da bilgilendirilip eğitilmesi önerilmektedir.
SENDROMUN TEDAVİSİ İÇİN BAZI STRATEJİLER
- Öncelikle stresten kurtulabilmek için yemekten farklı yollar keşfedilmesi önerilmektedir.Stresi yönetmeye çalışmak gerekmektedir.
- Düzenli beslenme programı oluşturulması ve öğün atlanmadan uygulanması gerekmektedir.
- Gıda günlüğü tutulması önerilebilmektedir.
- Vücut algısına yönelik saplantılı bakış açılarından kurtulmak için farklı yöntemler geliştirilmesi önerilmektedir.
- Hem beden hem de ruhsal iyiliği sağlayabilmek için egzersiz yapılması önerilmektedir.
- Fiziksel açlık ile duygusal açlık arasındaki farkın bilinmesi gerekmektedir.
- Yeterli ve düzenli uyku yemek yeme düzenini olumlu etkilemektedir.
Tıkınırcasına yeme bozukluğu sendromunun tedavisi için;
- Kendi kendine yardım terapisi
- Davranışçı yöntemlerle kilo verme terapisi
- Motivasyonel terapi
- Bilişsel-davranışçı terapi
- İlaç tedavisi gibi yöntemler kullanılmaktadır.