Akıl Hastalığı Nedir?
Akıl hastalığı, bir kişinin nasıl hissettiğini, davrandığını ve diğer insanlarla nasıl ilişki kurduğunu etkileyen bir sağlık sorunudur. Standartlaştırılmış ölçütlere göre tanısı koyulur. Akıl hastalığı terimi de bu sağlık sorunlarından söz edilirken kullanılır.
Farklı türler de ve farklı ciddiyet derecelerinde akıl hastalıkları vardır. Ana türlerden bazıları depresyon, endişe, şizofreni, iki kutuplu ruh hali rahatsızlığı, kişilik rahatsızlığı ve yeme rahatsızlığıdır. En çok görülen akıl hastalıkları endişe ve depresif rahatsızlıklardır.
Akıl hastalarında, boş zamanlardaki fiziksel hareketsizlik, fiziksel sağlıkla ilgili yaşam kalitesinin bozulması ile ilişkilidir. Fiziksel aktivitenin bu hastalarda sağlığı geliştirdiğine dair güçlü kanıtlar vardır. Bununla birlikte, çoğunlukla akıl hastaları hareketsiz kişiler olarak bilinir.
Fiziksel Aktivite Nedir?
Günlük yaşam içerisinde, iskelet kasları kullanılarak yapılan ve enerji harcaması gerektiren her hareket fiziksel aktivite olarak tanımlanır.
Sağlık; bireyin bedensel, ruhsal ve sosyal anlamda tam bir iyilik hâlinde olmasıdır. Fiziksel aktivitenin sağlığımız üzerine etkileri, temelde üç başlık altında incelenebilir:
- Bedensel sağlık üzerine etkileri,
- Ruhsal ve sosyal sağlık üzerine etkileri,
- Gelecekteki yaşantı üzerine etkileri.
Bedensel Sağlık Üzerine Etkileri
- Kas kuvveti ve miktarının korunması ve arttırılması
- Zıt yönde çalışan kaslar arasındaki dengenin sağlanması
- Kas-eklem kontrolünü arttırarak dengenin sağlanması
- Eklem hareketliliğinin korunması ve arttırılması
- Kalbin dakikadaki atım sayısında azalma
- Kalbin boşluklarında genişleme sonucu bir atımda pompalanan kan miktarında artış
- Kalp ritminin düzenlenmesi
- Damar direncini azaltarak kan basıncının düzenlenmesi
- Yüksek kan kolesterol ve trigliserit düzeylerini etkileyerek damar hastalıkları riskini azaltması gibi etkileri vardır.
Gelecekteki Yaşantı Üzerine Etkileri
- Denge ve düzeltme reaksiyonlarının gelişmesi ile yaşlılıkta sık görülen düşmelerin önlenmesi
- Depresyon, anksiyete ile başa çıkma gücünü arttırması, bireylerin yaşamdan keyif almasını sağlaması
- Sağlıklı yaşlanmayı sağlaması
- Daha aktif yaşlı bireyler yaratması vb. etkileri vardır.
Ruhsal ve Sosyal Sağlık Üzerine Etkileri
Zihinsel bozukluğu olan, depresyon ve şizofreni gibi psikiyatrik semptomlar üzerinde fiziksel inaktivitenin olumsuz etkileri olduğu düşünülmektedir.
Akıl hastalığı olan bireylerde fiziksel aktivite sağlığı olumlu yönde geliştirir. Fiziksel hareketsizlik, kardiyovasküler hastalık, tip 2 diyabet, kanser ve tüm nedenlere bağlı mortalite riskini artırır.
Şizofrenide kardiyovasküler hastalıklar ile ilişkili mortalite genel nüfusa göre daha yüksektir ve depresyon daha sık görülür. Kardiyovasküler hastalık riskini fiziksel aktivite azaltmaktadır.
- Bireyin kendini iyi hissetmesini sağlaması ve mutluluk oluşturması
- Depresyon ve kaygı bozukluğu riskini azaltması
- Sağlıklı kas, kemik ve eklem yapısı üzerine olumlu etkileri nedeniyle vücut düzgünlüğü ve farkındalığını geliştirerek bedeni ile barışık, özgüvenli bireyler yaratması
- İletişim becerilerini geliştirmesi
- Olumlu düşünebilme ve stresle başa çıkabilme yeteneğini geliştirmesi
- Benlik saygısı ve özgüvende artma
- Zihinsel yetilerde düzelme
- Sosyal ilişkilerde gelişme
- Yorgunluk hissinde azalma gibi etkileri görülür.
Fiziksel aktivite ergenlik çağındaki depresif belirtilerin iyileştirilmesiyle ilişkilendirilmektedir.
Zihinsel hastalıkları olan kişilerin boş zamanlarının %60’ını fiziksel aktiviteye ayırmaları durumunda semptomlarının hafifleyeceği düşünülmektedir. Fiziksel aktivite toplumdaki depresif belirtilerin görülme sıklığını azaltmaktadır.
Sonuç olarak; fiziksel aktivite obezite, kardiyovasküler hastalıkları vb. önlediği gibi akıl hastalıkları tedavisinde de olumlu etkiler göstermektedir.
Hem bedensel hemde ruhsal sağlığı korumak için fiziksel aktivitenin önemi büyüktür.