Kolajen Nedir?
Kolajen, vücudumuzda bol miktarda bulunan bir protein çeşididir. Bu protein lifi, vücutta yer alan tüm proteinin yaklaşık üçte birini oluşturur. Kemik, kas, kıkırdak, deri, tendon, kan damarları ve sindirim sisteminde bulunur. Ölü cilt hücrelerini yenileyerek, cildin esnekliğini arttırır ve gergin kalmasını sağlar.
Vücudun bir arada kalmasına yardımcı olan bir yapıştırıcı olarak, eklem ve tendonları birbirine bağlar. Bağ ve bağ dokularını oluşturan kolajen, koruyucu bir bariyer görevi üstlenerek, cildi toksinlerden ve diğer zararlı etkenlerden korur. Temel yapıtaşı, fibroblast olarak isimlendirilen bağ dokusu hücreleridir. Saçların ve tırnakların da temel bileşeni olarak, tırnak ve saç sağlığı üzerinde de doğrudan etkilidir.
Ancak, 25’li yaşlardan sonra vücutta kolajenin üretimi yavaşlar. 35’li yaşlardan sonra bu yavaşlama daha da hızlanarak, etkilerini daha çok hissettirmeye başlar. Ciltteki kolajen miktarı azalmaya başladığında ise cilt esnekliğini ve sıkılığını kaybetmeye başlar. Sonuç olarak, yaş ilerledikçe ciltte sarkmalar, kırışıklıklar hatta eklem ağrılarıyla karşılaşılması da kaçınılmaz bir hale gelir. İşte bu noktada birçok sıkıntı ortaya çıkabilir. Bu nedenle de kolajen takviyesi almak şart olur.
Kolajen kaybına yol açan en önemli diğer faktörler şunlardır:
- Uzun süre güneş ışığına maruz kalmak
- Strese bağlı olarak vücut tarafından salgılanan kortizol miktarında artış
- Yanlış ve zayıf beslenme alışkanlığı
- Toksinlere maruz kalmak (çevre kirliliği vb.)
- Kronik iltihaplanma
- Uyku düzensizliği ve yeterince uyumamak
- Vücudumuzdaki serbest radikallerin miktarındaki artış
- Glikasyon (şeker ve rafine edilmiş ürün tüketimi)
- Sigara
- Menapoz
- Vücutta vitamin ve minerallerin emilimini zorlaştıran birtakım tedaviler
Kolojenin Faydaları:
- Kollajen takviyesi selülitleri azaltır, deri dokusunda iyileşme sağlar.
- Sindirim sisteminin sağlığını olumlu anlamda geliştirmektedir.
- Tırnakları, saçları ve dişleri güçlendirir.
- Bağırsak hastalıklarının tedavisinde önemli bir rol oynar.
- Yaşlanma belirtilerini hafifletir, cilde büyük faydası vardır.
- Ciltteki kuruluğu, kırışıklıkları ve deri gevşemelerini azaltır.
- Kas oluşumuna fayda sağlar.
- Yağ yakımı konusunda vücuda yardım eder.
- Kolajen kornea sağlığına direkt olarak etkilidir ve göz sağlığını korur.
- Kolajen eklemlere iyi gelir.
- Kemikleri güçlendirir, kemik sağlığına olumlu katkıda bulunur.
Kolojenin Zararları:
Aslında kolajen vücudun direkt olarak ihtiyaç duyduğu ve kendi ürettiği bir proteindir. Bu nedenle direkt olarak zararları var demek kesinlikle doğru olmaz. Fakat bazı kolajen takviyeleri nadir de olsa yan etkiler oluşturabilir. Bunun sebebi de takviye ürünlerde yer alan etkin maddelere veya üründe kullanılan kolajen kaynağına karşı kullanıcıların hassasiyetleridir. Bu da genelde doz aşımı yapan kişilerde görülebilen yan etkilerdir.
Bu durumlara bağlı olarak gelişen yan etkiler nelerdir?
Yorgunluk hissi, şişkinlik, aşırı duyarlılığa bağlı reaksiyonlar, ağızda kötü tat, mide bulantısı ve kusma en yaygın yan etkilerindendir.
Kolajen takviyelerinin araştırmalara göre nadir de olsa en olası yan etkisi sindirim sorunları ve mide bulantısı olarak görünüyor; sağlığı olumsuz yönde etkileyecek kritik bir yan etkisi beklenmez.
Böbrek ve karaciğer gibi organlarında sağlık sorunu olan bireylerin veya protein yönünden düşük miktarda beslenmesi gereken kişilerin kolajen kullanması sakıncalı olabilir. Bu nedenle kullanmadan önce düzenli ilaç kullananların doktoruna danışması önerilir.
Kolajen Kaynakları:
- Omega 3 yağ asitleri açısından zengin besinler, bol miktarda sülfür içeren besinler, C ve A vitamini içeren besinler, soya ve soya ürünleri ve et bol miktarda kolajen içeren temel besinlerdir.
- Sığır ve inek eti, tavuk, geyik, keçi ve öküz eti; özellikle hayvanın kemikleri, derisi ve sakatat bölgesinde bolca kolajen bulunur.
- Kolajenin toz formu olarak bilinen jelatin, kalorisi düşük bir türüdür.
- Portakal, mandalina, greyfurt, kivi ve ananas gibi C vitamini içeren meyvelerde bulunur.
- Yeşil ve siyah zeytin, kereviz, soğan, sarımsak gibi sülfür içeren gıdalarda bulunur.
- Kırmızı meyveler ve kırmızıbiber, elma, çilek, kiraz gibi likopen içeren meyvelerde bulunur.
- Özellikle balık pullarında, somon ve orkinozda bulunan Omega 3 yağ asitleri kolajen içerir.
- Havuç, balkabağı gibi turuncu sebzeler, domates, lahana, pancar, ıspanak ve patlıcan kolajen içerir.
- Kemik suyu ve ve paça çorbası tam anlamıyla bir kolajen kaynağıdır.
Kolajen Diyeti Nedir?
Çok fazla şekerden ve rafine karbonhidratlardan kaçınmayı içeren bir diyet olmakla birlikte bazı kaynakların bildirdiği; gençliği, enerjiyi ve güzelliği koruyan ve yüksek kolajen içeren yiyecekleri barındıran bir beslenme planıdır.
Kolojen Tipleri:
İnsan vücudunda tanımlanmış en az 28 tip kollajen vardır.
Vücudumuzda en çok kolajen, cildimizde bulunur. Bunun yanında, kaslarda, tendonlarda, kemiklerde, korneada, damarlarda, bağırsaklarda ve neredeyse tüm vücutta kolajen bulunur.
En yaygın kolajen tipleri, tip 1, tip 2, tip 3, tip 4 ve tip 5 kolajendir.
- Tip 1 kolajen, vücutta en yaygın bulunan kolajendir. Vücutta bulunan kolajenin % 90 a yakını tip 1 kolajendir. Çoğunluğu ciltte olmak üzere, tendonlarda, damarlarda, iç organlarda ve kemiklerde bulunur.
- Tip 2 kolajen, eklem sağlığı bakımından çok önemli bir kolajen türüdür. Özellikle kıkırdak yapıda bol miktarda bulunur. Kıkırdaktaki proteinin % 50 si ve eklem kıkırdakların içindeki proteinin % 85-90 ı tip 2 kolajendir. İlerleyen yaşlarda azaldığında çeşitli eklem rahatsızlıkları ortaya çıkar.
- Tip 3 kolajen, büyük kan damarlarında, rahim ve bağırsakta Tip 1 kolajen ile birlikte bulunur.
- Tip 4 kolajen, iskelet kası hücreleri, ve kalp kası hücrelerin çevresinde bulunur.
- Tip 5 kolajen, saç ve plasenta da bulunur.
Kolojen Takviyeleri:
Vücudumuzun her bölgesinde bulunan kolajen, ilerleyen yaşlarda vücutta eksilmeye başlar. Bu eksiklikten dolan çeşitli rahatsızlıklar meydana çıkar. Vücutta eksilen kolajeni yerine koymak için piyasaya kolajen takviyeleri sürülmüştür. Piyasadaki kollajen takviyeleri genelde Tip 1 ve Tip 2 ve Tip 3 kolajen içermektedir. Cilt için kullanılacaksa tip 1 bakımdan zengin kolajen takviyesi, eklemler için kullanılacaksa tip 2 kolajen takviyesi tercih edilmelidir.