Obezite Nedir?
Obezite günümüzde gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin en önemli sağlık sorunları arasında yer almaktadır. Obezite genel olarak bedenin yağ kütlesinin yağsız kütleye oranının aşırı artması sonucu boy uzunluğuna göre vücut ağırlığının arzu edilen düzeyin üstüne çıkmasıdır.
Obezite Nedenleri:
- Aşırı ve yanlış beslenme alışkanlıkları
- Yetersiz fiziksel aktivite
- Yaş
- Cinsiyet
- Eğitim düzeyi
- Sosyo – kültürel etmenler
- Gelir durumu
- Hormonal ve metabolik etmenler
- Genetik etmenler
- Psikolojik problemler
- Sık aralıklarla çok düşük enerjili diyetler uygulama
- Sigara- alkol kullanma durumu
- Kullanılan bazı ilaçlar (antideprasanlar vb.)
- Doğum sayısı ve doğumlar arası süre
Covid-19 Nedir?
Korona virüsler (CoV), daha öncelerde doğada rastlanan hayvanlarda ve insanlarda bulunan patojen bir virüs ailesidir. Global bir salgın olan SARS-COV2(Covid-19), 2019 yılının sonlarında baş göstermiş ve Ocak ayı itibari ile 96.144.818 vakaya sebep olmuştur.
- Ülkeler bu süreçte sosyal olarak önlemler almıştır. Karantinalar, yasaklar getirmiştir. Bireylerin bu dönemde ruhsal durumları ve fiziksel aktivitelerinin etkilenmesinin dışında beslenme alışkanlıklarında da değişiklikler meydana gelmiştir.
Covid-19 ve Ruhsal Değişimler
Korona sürecinde ülke hükümetleri belirli günlerde sokağa çıkmayı tamamen yasaklamıştır. Bazı günlerde ise sadece market alışverişi gibi temel ihtiyaçların karşılanması için yarı zamanlı kısıtlamalar uygulamaktadır. Fakat çoğu kişi bu süreçte mecburiyetler dışında evde kalarak kendini izole etmeyi tercih etmiştir. Evde kalmak kişilerde hapis olma, dışarıyla bağlantının kesilmesi, soyutlanma, yalnızlık gibi hisleri uyandırarak depresyona sebep olabilmektedir. Tüm gün olan yasaklarda ise kişilerin sosyal hayatlarının kısıtlanması dışında, temel ihtiyaçları olan gıda, su ihtiyaçlarına ulaşamayacaklarını düşünmeleri istifleme dürtüsünü ortaya çıkarmıştır. Kişiler yasakların başlamasıyla alışık olmadıkları bir durum olan bu kısıtlanmışlık ve bir nevi özgürlüklerinin ellerinden alınması durumunu sakince karşılamakta zorluklar yaşamıştır. Çoğu kişinin yaptığı ilk hamle, market alışverişini toplu şekilde yapmak olmuştur. Gıda kaynağına ulaşımın engellenmesi düşüncesi kişilerde bu dürtüyü uyandırmıştır. Özellikle un, makarna, su, pirinç, bulgur gibi besinlerde topluca alımların fazla olduğu gözlenmiştir. Evde kalınan sürede çoğu kişinin evde ekmek yapmayı denediği gözlenmiştir. Bireyler alışık olmadıkları bu durum karşısında zaman içerisinde evde kalma hali ve depresyon hali ile atıştırma eylemine daha yatkın hale gelmiştir. Duygusal yeme davranışları daha sık görülmeye başlamıştır. Uyku düzeninin bozulmasına ve çok geç saatlerde uyanık olunması sebebiyle kişilerin gece yemek yeme alışkanlıklarının oluştuğu gözlenmiştir. Pandemi sürecinin başlangıcından bu yana çoğu kişi hala toplu şekilde alışveriş alışkanlığını devam ettirdiği görülmektedir. Evde geçirilen sürelerin hala normal hayatımızdan fazla olması sebebiyle atıştırma alışkanlığının sürdürüldüğü görülmektedir.
Covid-19 ve Obezite
Yapılan bir çalışmada elde edilen bulgulardan yola çıkılarak varılan sonuçlar bireylerin karantina döneminde katılımcıların %64,2’ sinin beslenme alışkanlıklarında değişiklik olduğu ve öğün sayıları, kiloları, iyilik halleri, sosyal medya kullanımları ve abur-cubur tüketimleri incelendiğinde aynı şekilde değişiklikler olduğu gözlenmiştir. Kötü beslenme alışkanlıklarının getirisi olarak; obezite, kardiyovasküler hastalıklar, hipertansiyon gibi hastalıklar görülmektedir. Bu hastalıklar Covid-19 enfeksiyonunda risk faktörü olarak belirlenmiştir.
Kişilerin beslenme alışkanlıklarının bu şekilde değişmesi ve duygu durumlarına bağlı olarak yeme düzenlerinin değişmesi ile kilo artışlarına sebep olmuştur. Evde olunması sebebiyle azalan fiziksel aktivite de bu duruma destek niteliğinde olmuştur. Bireylerin fiziksel aktivitesinin azalması ve yeme düzenlerinin ve içeriklerinin olumsuz şekilde etkilenmiş olması kişilerde obezitenin görülme olasılığını artırmıştır.
- Obezitenin vücut üzerinde etkileri bir yana obezite korona virüse yakalanma ve hastalığın ağır geçmesinde etkilidir.
Pandemi Süreci İçin 10 Tavsiye:
- Öncelikle bu durumun geçici olduğunu ve kurallara uymanın ne kadar önemli olduğunu kavrayarak maske, mesafe ve temizlik kurallarına uyunuz.
- Bağışıklığımızı güçlü tutmanın hastalığa yakalanma oranımızı düşürdüğü ve yakalanma durumunda daha hafif geçirmemize yardım ettiği bilinmelidir.
- Bağışıklık sistemini güçlü tutabilmek için yeterli ve dengeli beslenmeye dikkat edilmelidir. Gerekiyorsa diyetisyen desteği sağlanmalıdır.
- Markete gitmeden alınacaklar listesi oluşturun ve market alışverişlerinizde sadece gerçekten gerekli olanları alın.
- Fiziksel aktivitenizi artırmak adına evde egzersizler yapabilirsiniz.
- Paketli ürün tüketimini azaltarak ev yapımına yönelin.
- Eksiklik durumunda D vitamini takviyesi almayı ihmal etmeyin.
- Ruh sağlınıza iyi gelecek hobiler edinin. Meditasyon, yoga, kitap okumak, resim çizmek ve yeni bir dil öğrenmek gibi.
- Düzenli ve kaliteli bir uyku çekin.