Peptik ülser, oldukça yaygın görülen bir sindirim sistemi bozukluğudur. Peptik ülserler mide, alt özofagus (yemek borusu) veya duedonumda gelişen yaralardır. Bu organlardaki koruyucu katman olan mukozanın mide asidi, ilaçlar veya sindirim enzimleriyle hasarlanması sonucunda ortaya çıkar. Tedavi edilmez ise daha ciddi hastalıklara neden olur. Bu yüzden erken teşhis ve tedavi önemlidir.
Üç tür peptik ülser vardır:
- Mide Ülseri: Midede gelişen ülserdir.
- Özofagus Ülserleri: Özofagus (yemek borusu) içinde gelişen ülserlerdir.
- Duedonum Ülserleri: Duodenumda (onikiparmak bağırsağında) gelişen ülserlerdir.
Nedenleri
Sindirim sistemimiz, aside karşı koruyucu bir mukoza tabakası ile kaplıdır. Asit miktarı artarsa ya da mukus azalırsa, ülser gelişir. Yaygın nedenler arasında şunlar bulunur;
- Helicobacter pylori: Mide enfeksiyonu ve iltihaplanmaya neden olabilecek bir bakteri türüdür.
- Aspirin, İbuprofen gibi antienflamatuar (ağrı kesici, ateş düşürücü) ilaçların sık kullanımı
- Sigara içmek
- Alkol, üretilen mide asidi miktarını arttırır.
- Stres, midedeki asit miktarını arttırır.
- Baharatlı yiyeceklerin fazla tüketimi de midedeki asit miktarını arttırır.
- Dengesiz ve sağlıksız beslenme düzeni
- Besinlerde hijyene dikkat etmemek
Belirtileri
- Mide ağrısı
- Hazımsızlık ve şişkinlik
- Mide ekşimesi
- Mide bulantısı
- İştahta değişiklikler
- Kilo kaybı
Komplikasyonları
Tedavi edilmeyen ülserler zamanla kötüleşebilir. Diğer ciddi sağlık komplikasyonlarına yol açabilirler:
- İç Kanama: Kanama, kansızlığa yol açan yavaş kan kaybı ya da kan nakli gerektirebilecek ciddi kan kaybı olarak ortaya çıkabilir. Şiddetli kan kaybı, siyah veya kanlı kusmaya, siyah veya kanlı dışkıya neden olabilir.
- Enfeksiyon: Peptik ülser, midenin veya ince bağırsağın duvarından bir delik açarak karın boşluğunun ciddi bir şekilde enfekte olma riskine sebebiyet verir.
- Skar Dokusu: Yaralanma sonrası gelişen kalın bir dokudur. Bu doku, yiyeceklerin sindirim sisteminizden geçmesini zorlaştırır. Skar dokusunun belirtileri kusma ve kilo kaybıdır.
Peptik Ülser Çözümleri
Tedavi ülserin altta yatan nedenine bağlı olacaktır. H. pylori enfeksiyonunuz olduğuna dair tanı alındıysa, antibiyotik tedavisine başlanır. Ülser tedavisinde farklı ilaçlar da kullanılır. Ülser ilaçları, mide asidini azaltarak kişinin rahatsızlıklarını giderir. Sağlıklı ve uygun beslenmek de ülserin tedavisinde etkindir.
Peptik Ülserden Korunma Yöntemleri
- Uzun süre aç kalmaktan sakının.
- Az miktarda ama sık ve düzenli yiyin.
- Yemekten sonra en az 2-3 saat yatağa girmeyin.
- Yiyecekleri yavaş yiyip iyice çiğneyin.
- Çok sıcak ya da çok soğuk yemek yemeyin.
- Stresten mümkün olduğunca uzak durmaya çalışın.
- Dar ve beli sıkan giysiler giymeyin.
- Fazla kilolarınızdan kurtulun.
- Sigarayı azaltın, mümkünse bırakın.
- Kızartılmış, aşırı şekerli, tuzlu ve yağlı gıdalardan uzak durun.
- Yeterli sıvı almaya özen gösterin.
- Çay ve kahveyi sınırlı tüketin.
- Çinkonun, ülseri iyileştirici etkisi olduğundan alınan besinler yeterli miktarda çinko içermelidir. (12-15 mg/gün)
- Ülser tedavisinde kullanılan ilaçlar kabızlığa neden olduğu için diyet posası yeterli olmalıdır. (20-30 g/gün)
- Diyet ile alınan yağın önemli etkisi vardır. Diyet yağından gelen enerji %30 civarında olmalı ve zeytinyağı ile diğer bitkisel yağlar karışık kullanılmalıdır.
- Turunçgiller ve domates asitli besinler tüketilirken miktara dikkat edilmelidir.
Tüketilmesinde Sakınca Olmayan Besinler
- Süt, az yağlı peynir, yoğurt, fermente süt
- Keten tohumu, fındık, ceviz
- Bitkisel yağlar, zeytinyağı
- Elma, papaya, kavun, muz
- Koyu yeşil sebzeler, havuç, pancar, yeşil fasulye, ıspanak, lahana, turp, kabak, pırasa
- Mercimek, nohut, soya fasulyesi
- Yağsız et
- Natürel meyve suyu
Tüketilmemesi Gereken Besinler
- Kızartılmış yiyecekler
- Limon
- Baharatlı biber
- Çikolata
- Kahve, siyah çay, gazlı içecekler
- Hardal tahılı