Histamin Nedir?
Histamin, vücudun kendi kendine sentezleyebildiği, aynı zamanda bazı besinlerde doğal olarak da bulunan bir biyojenik amindir. Vücuttaki görevleri, bağışıklık sisteminin yanıt oluşturmasında görev almak, hücreler arasındaki haberleşmeyi sağlamak, sindirimde kilit nokta olan mide asidinin salgılanması ve bağırsak hareketliliğidir. Aynı zamanda alerjik reaksiyonlarda kılcal damarların genişlemesini sağlayarak vücutta tepkime olduğunu gösteren kaşıntıya sebep olur.
- Vücudumuz için bu kadar önemli olan histamin, kanda çok yükseldiğinde veya vücutta parçalanamadığında normal vücut fonksiyonlarını etkileyebilir. Bu aslında bir gıdaya karşı duyarlılıktan öte artan histamini yönetebilme kapasitesiyle ilgilidir.
- Histamin, vücutta çok olursa onun seviyesini azaltmak için antihistaminik kullanımı önerilse de önemli olan vücuttaki histamin yükünü azaltmaktır.
Histamin İntoleransı Neden Olur ?
Histamin intoleransı, bağırsakta histamini tolere etme kapasitesi düşük olan kişiler tarafından yüksek miktarlarda histamin içeren yiyeceklerin yenilmesinden dolayı ortaya çıkabilmektedir.
- Östrojen baskınlığı olan süreçlerde yani kadınların adet döngü başlangıcının 10-14. Günleri arasında histamin salgısı artabilmektedir.
- Lactobacilluscasei ve Laktobacillusbulgaricus bakterilerinin bulunduğu probiyotikleri kullanmak da histaminin artmasına sebep olabilmektedir. Hastanın sindirim sürecinin desteklenmesi gerekiyorsa mide asidi, pankreatik enzimler, safra takviyeleri fayda sağlayabilmektedir.
- Bu süreçte yönetilemeyen kaygı ve stres gibi durumlar da bu sendromun gidişini kötü etkilemektedir.
- Aynı zamanda vücudun sağlıklı kalabilmesi için uykunun düzenli olması ve egzersiz yapmak bu dönem için çok önemlidir.
- Aslında her zaman söylediğimiz gibi bireylerin sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemesi gerektirmektedir.
Histamin İntoleransı Semptomları:
- Histamin intoleransı alerji ile benzer semptomlar göstermektedir. Kişiden kişiye çıkan belirtiler değişse de genel olarak belirtiler:
- Baş ağrısı,
- Burun tıkanıklığı,
- Kurdeşen,
- Sızdıran bağırsak sendromu,
- Psikolojik bozukluklar,
- Yorgunluk,
- Sinüs problemleri,
- Mide bulantısı,
- Kusmadır.
Histamin İntoleransı Teşhisi:
Histamin intoleransının teşhisi, gıda tüketiminden sonra semptomların dikkatlice kaydedilmesi, etken gıda maddelerinin belirlenmesi ve histamin içeriklerinin belirlenmesi ile başlamalıdır. Bu aynı zamanda; histamin dışında bireyi rahatsız eden diğer nedenleri anlamak için yararlı olacaktır. Kesin tanı; plazma histamin konsantrasyonlarının ve objektif fiziksel parametrelerin belirlenmesi ile çift kör, plasebo kontrollü oral histamin provokasyonuyla konulabilmektedir. Daha sonraki süreçte doktorunuz 14 ila 30 gün boyunca eliminasyon diyeti yapmanızı önerebilir ve sizler de bir diyetisyenden yardım alarak eliminasyon diyetini uygulayabilirsiniz.
İlk 14 gün histamin açısından zengin besinleri çıkarıp sonraki süreçte bu besinleri yavaş yavaş diyetinize eklenir. Vücut hangi besine nasıl bir karşılık verdiği izlenir. Buna göre bu diyette hangi besinlerin sizi daha çok etkilediğini bulabilir ve ona göre hayatınızı düzenleyip histamin intoleransını kontrol altında tutabilirsiniz.
Histaminin Toleransının Vücutta Oluşturduğu Süreç:
Diaminoksidaz (DAO) enzimi ile birlikte vücut, doğal olarak histamin üretir. DAO, gıdalardan aldığınız histamini parçalamaktan sorumludur. Bu enzimin eksikliği olursa vücut, histamini parçalayamaz.
- DAO enziminin işlevlerini engelleyen veya üretimi engelleyen ilaçlar,
Sızdıran bağırsak sendromu ve iltihaplı bağırsak hastalığı gibi mide-bağırsak bozuklukları, DAO enzim seviyelerini etkilemektedir.
Histamin Açısından Zengin Besinler:
- Başta şarap olmak üzere alkol ve türevleri
- Yoğurt ve lahana turşusu gibi fermente gıdalar
- Yıllanmış peynir
- Kurutulmuş meyveler
- Avokado
- Patlıcan
- Ispanak
- İşlenmiş veya tütsülenmiş etler
- Kabuklu deniz ürünleri
Histamin Açısından Fakir Besinler:
- Taze et ve taze yakalanmış balık
- Turunçgil olmayan meyveler
- Yumurta
- Kinoa ve karabuğday gibi glutensiz tahıllar
- Hindistan cevizi sütü ve badem sütü
- Domates, avokado, ıspanak ve patlıcan hariç taze sebzeler
- Zeytinyağı gibi yemeklik yağlar
Sonuç:
Son yıllarda artan stres ve değişen yaşam koşullarıyla adını sık sık duyduğumuz histaminin toleransının tedavisi için internette doğru olmayan bilgiler de dolaşmaktadır. Histamin intoleransı ile ilgili 200’den fazla bilimsel dergi makalesi ve 30’dan fazla hasta odaklı web sitesinin değerlendirilmesi, bilimsel kanıtlarla kanıtlanandan daha fazlasının iddia edildiğini ortaya koydu. Unutmayalım ki süreci takip etmesi gereken hekiminiz ve diyetisyeninizdir.
Düşük Histaminli Diyeti – Örnek Menüsü
Kahvaltı (08:00-09:00):
- 1 fincan şekersiz çay
- 1 adet haşlanmış yumurta
- 2 yemek kaşığı lor peyniri
- 7-8 adet zeytin
- bol söğüş sebze ve yeşillik(domates ve avokado hariç)
- 1 ince dilim karabuğday ekmeği
Öğle yemeği(12:00-13:30):
- 1 küçük tabak sebze yemeği(ıspanak ve patlıcan yemeği hariç)
- 1 kase unsuz çorba
Ara öğün(15:00):
- 1 porsiyon meyve (turunçgiller/kuru meyveler grubu hariç)+ 2-3 adet bütün ceviz
Akşam yemeği (18:00-19:00):
- 100-150 gram balık/tavuk/et (ızgara/haşlanmış)
- bolca mevsim salatası
- 1 ince dilim karabuğday ekmeği
Ara öğün(21:00):
- 1 su bardağı badem/Hindistan cevizi sütü