Tiroid Bezi
Tiroit bezi dediğimiz iç salgı bezi, gırtlağın önünde bulunur. Kelebek şekline benzer. Yutkunmakla hareket eder. Tiroit bezinden hormon salınımı beyin tarafından salgılanan TSH hormonu ile kontrol edilir. T3 ve T4 hormonları, tiroit bezinden salgılanır. T4, ihtiyaç halinde özellikle karaciğer ve diğer organlarda T3 hormonuna dönüşür. Bu hormonlarda; kanda proteine bağlı olarak bulunur, çok azı serbest dolaşır. Serbest dolaşan hormon, hücrelere girerek etki gösterir. Tiroit hormonları ile metabolizma düzenlenir.
Tiroit bezi, vücudun iç termostatıdır. Vücutta kalori yıkımı ve metabolizma hızını kontrol eden hormonları düzenler. Kemik gelişimi ve anne karnındaki bebeğin büyümesi, üzerine olumlu etkileri vardır. Tiroit hormonları tarafından; iştah, vücut ağırlığı, kan yağları ve enerji üretimi kontrol edilir.
Tiroid İşlev Bozukluğu
Tiroidin işlevi bozulduğunda, metabolizmayı düzenleyen hormonların üretiminde sorun yaşanır. Bu; vücut ısısını, kalp atış hızını, protein üretimini, kandaki kalsiyum seviyelerini ve vücudun yağları ve karbonhidratları nasıl kullandığını kontrol eden sorunlara yol açabilir.
Vücut, tiroid hormonu üretimindeki azalmayı basitçe daha fazla TSH salgılayarak telafi edebilir, bu da tiroidi daha fazla hormon üretmeye iter. Bununla birlikte, bozuk bir tiroid, TSH’ye yanıt vermez. Tiroid, daha fazla hücre üreterek telafi etmeye çalışır ve bu da guatr olarak bilinen bir büyümeye yol açar. Guatrlar boğazınızda gerginlik hissi, öksürük, ses kısıklığı yaratabilir ve nefes almayı ve yutmayı daha zor hale getirebilir.
Guatrojenler
İyot kullanımı veya troid hormonu üretimini engelleyen maddeler, guatrojenler olarak bilinir ve bazı besinlerde bulunurlar.
Guatrojen Bulunan Bazı Besinler
- Bazı darı türleri ve turpgiller (lahana, brokoli, karnabahar ve brüksel lahanası vb.) guatrojen içerirler veya soya fasulyesinin de troid hormon sentezini inhibe ettiği bulunmuştur.
- Bu guatrojenlerin çoğu, büyük miktarlarda tüketilmedikçe veya eşlik eden iyot veya selenyum eksikliği olmadıkça, klinik açıdan önemli değildir.
- Turpgil sebzelerde bulunan bazı glukozinolatların hidrolizi, tiroid hormon sentezini bozduğu bilinen bir bileşik olan guatrinin oluşumuna neden olabilmektedir.
Tiroid Problemi Olan Kişiler İçin, Yüksek Guatrojen Alımı Tiroid Fonksiyonunu Şu Yollarla Kötüleştirebilir:
- İyotu bloke etme: Guatrojenler, iyotun tiroid hormonları üretmek için gerekli olan tiroid bezine girmesini engelleyebilir.
- TPO’ya müdahale: Tiroid peroksidaz (TPO) enzimiyle birlikte tiroid hormonlarının temelini oluşturan amino asitlerden tirozine iyotu bağlar.
- TSH’yi düşürmek: Guatrojenler, tiroid bezinin hormon üretmesine yardımcı olan tiroid uyarıcı hormona (TSH) müdahale edebilir.
Üç Ana Tip Guatrojen Vardır:
- Guatrin
- Tiyosiyanatlar
- Flavonoidler
Guatrinler ve tiyosiyanatlar, dilimlendiklerinde veya çiğnendiklerinde olduğu gibi bitkiler zarar gördüğünde üretilir.
Flavonoidler çok çeşitli yiyeceklerde doğal olarak bulunur. Bazı örnekler arasında kırmızı şarapta resveratrol ve yeşil çayda kateşinler bulunur. Flavonoidler genellikle sağlıklı antioksidanlar olarak kabul edilir, ancak bazıları bağırsak bakterilerimiz tarafından guatrojenik bileşiklere dönüştürülebilir.
Guatrojenlerin Olumsuz Etkileri Nasıl Azaltılır?
- Diyeti değiştirmek: Çeşitli bitkisel yiyecekler yemek, tüketilen guatrojen miktarını sınırlamaya yardımcı olmaktadır. Ayrıca, yeterince vitamin ve mineral alımına yardımcı olur.
- Tüm sebzelerin pişirilmesi: Sebzeleri çiğ tüketmek yerine buharda pişirilmeli veya sote edilmeli. Bu, guatrojenleri azaltarak mirosinaz enzimini parçalamaya yardımcı olur.
- Beyaz yeşilliklerin tüketimi: Sebzeleri haşlayıp ardından da dondurarak smoothie şeklinde tüketilebilir. Bu, tiroidiniz üzerindeki etkilerini sınırlar.
- Sigara tüketimi kısıtlanmalıdır, guatr için önemli bir risk faktörüdür.