Raf ömrünü uzatmak, lezzetini arttırmak ve dokuyu geliştirmek için kullanılan gıda katkı maddelerinin sağlıklı olup olmadığına dair endişeler artmaktatır. Trisodyum fosfat, tahıllar, peynirler, soda ve fırınlanmış ürünler gibi birçok işlenmiş ürün çeşidinde bulunan yaygın bir gıda katkı maddesidir. FDA güvenli olduğunu düşünürken, bazı kanıtlar trisodyum fosfat gibi fosfat katkı maddelerinin sağlığınıza zarar verebileceğini göstermektedir.

 

Trisodyum Fosfat Nedir?

Trisodyum Fosfat bir sprey uygulaması olarak kullanılmak üzere USDA tarafından onaylanmış bir alkalin detarjandır. Aynı zamanda iyi bir antimikrobiyal olan trisodyum fosfat, hücre zarını bozarak buna neden olan bakterileri öldürür. Beyaz, granüler veya kristal bir katıdır. Çoğunlukla beyaz toz halindedir. 

Trisodyum fosfat bir gıda katkı maddesi (E339) olarak kullanılabilir ve ayrıca günlük yaşantılarımızda da sıklıkla kullandığımız diş macunu, diş temizleyiciler ve şampuanlarda kullanılır aynı zamanda kolonoskopi için bağırsak temizliğinden kullanılan ajanlardan bir tanesidir. Sodyum fosfat, fosfor kaynaklı gıda katkı maddelerinin bir grubunu ifade eder. Bu katkı maddeleri, fosfordan türetilmiş bir kimyasal bileşik olan sodyum (tuz) ve inorganik fosfatın farklı kombinasyonlarını birleştirerek yapılır.

Fosfor, süt, fasulye, et, balık, yumurta, kümes hayvanları ve fındık gibi gıdalarda kendiliğinden var olan önemli bir mineraldir. Bu doğal fosfor türü organik fosfor olarak bilinir ve diğer hayati süreçlerin yanı sıra kemik sağlığı, hücresel onarım, kas kasılması ve sinir fonksiyonu için gereklidir. İnorganik fosfor, bir içerik maddesi olarak gıdalara eklenen trisodyum fosfat gibi fosfor türevi gıda katkı maddelerini içerir. Trisodyum fosfat, en yaygın sodyum fosfat katkı maddelerinden biridir ve çeşitli ürünlerde bulunabilir. Bu ve diğer fosfat katkı maddeleri, fast food ve diğer yüksek derecede işlenmiş ürünlerde rutin olarak kullanılır.

 

Trisodyum Fosfat Neden Gıdaya Eklendi?

Trisodyum fosfat ve diğer sodyum fosfat katkı maddeleri, gıda endüstrisinde birçok kullanıma sahiptir ve ticari olarak hazırlanmış birçok üründe bulunur. Asitliği azaltmak ve fırınlanmış ürünler ile etler gibi gıdalarda dokuyu geliştirmek için kullanılırlar. Aynı zamanda fırınlanmış eşyalarda mayalama maddesi olarak görev yaparlar, yani hamurun yükselmesine ve şeklini korumalarına yardımcı olurlar. 

Örneğin, trisodyum, fosfat, bu ürünlerin kabarıklığını ve yüksekliğini arttırma kabiliyetinden dolayı ekmek ve kek karışımlarında popüler bir içeriktir.
Aynı zamanda, nemi tutmak, raf ömrünü uzatmak ve bozulmayı önlemek için pastırma, sosis, öğle yemeği ve konserve ton balığı gibi et ve deniz ürünleri ürünlerine sıklıkla eklenir.
Ek olarak, sodyum fosfat katkı maddeleri, bu gıdaların pH seviyelerinin dengelenmesine yardımcı olarak, bunların çok asidik veya alkalin hale gelmesini engelleyerek, gıdaların daha çabuk bozulmasına neden olabilir.

 

Trisodyum Fosfat Tüketimi Güvenli midir?

Temizleme ve boya ürünlerinde bazı tiplerde sodyum fosfat kullanılmasına rağmen, bunların gıda sınıfı sodyum fosfatla aynı olmadığını bilmek önemlidir. Gıda sınıfı sodyum fosfat dünya çapında kullanılmaktadır ve FDA ve Avrupa Birliği gibi büyük düzenleyici kurumlar tarafından güvenli kabul edilmektedir. 

Sodyum fosfat içeren az miktarda gıda tüketmek büyük olasılıkla sağlığınıza zararlı değildir. Bununla birlikte, birçok insan hızlı yiyecek, işlenmiş et ve paketlenmiş gıdaları günlük olarak tükettiği için, yüksek sodyum fosfat seviyelerinin vücuda zarar verebileceği endişesi bulunmaktadır. Sodyum fosfat katkı maddeleri içeren çok fazla yiyecek yemek, vücutta fosfat düzeylerini sağlıksız bir düzeye çıkarabilir.
Çalışmalar, kalp hastalığı, azalan kemik yoğunluğu, erken yaşlanma, böbrek sorunları ve hatta erken ölüm gibi durumlarla yüksek düzeyde fosfata bağlamıştır. Bu parametrelere bakılarak trisodyum fosfat sağlıklı beslenme tanımının dışında kaldığını rahatlıkla söyleyebiliriz.

 

Fosfat Katkılarından Kimler Kaçınmalıdır?

Çok fazla sodyum fosfat tüketmek herkesin sağlığı için iyi değildir, ancak az miktarlarda güvenli kabul edilir. Bununla birlikte, bazı tıbbi rahatsızlıkları olan kişiler trisodyum fosfat gibi sodyum fosfat katkı maddeleri içeren gıdalardan kaçınmalıdır.

 

Böbrek Hastalığı veya Böbrek Yetmezliği Olan Kişiler

Böbrekler sağlıklı ve normal işleyiş halindeyken, fazla fosfor da dâhil olmak üzere atık ürünleri kandan ayırırlar. Bununla birlikte, kronik böbrek hastalığı (KBH) veya böbrek yetmezliği gibi hastalarda böbrekler, tehlikeye düştüğünde, atık ürünleri uygun şekilde atma yeteneğini kaybederler. Böbrek hastalığı veya kronik böbrek rahatsızlığı (KBH) diyetleriyle birlikte sodyum posfat kısıtlamalarına da gidilmesi gerekir. Çeşitli tedavi yöntemlerine ilave olarak aslında, yüksek fosfor alımı hemodiyaliz, kan arıtma tedavisi böbrek yetmezliği olan kişilerde artmış ölüm riski ile bağlantılıdır.

 

Osteoporoz ve Osteopeni Olanlar

Sodyum fosfat katkı maddeleri içeren gıdalarla yüksek bir diyet, kemik sağlığına zarar verebilir. Vücutta normal seviyelerde fosforun korunması güçlü kemikler için gereklidir.
Ancak, bu hassas dengeyi çok fazla veya çok az miktarda fosfor tüketerek bozmak, iskelet sistemine zarar verebilir.147 premenopozal kadın üzerinde yapılan bir çalışmada, fosfat katkı maddeleri içeren gıdaların alışılmışın yüksek bir şekilde alınmasının, vücut boyunca kalsiyum seviyelerini düzenleyen bir hormon olan paratiroid hormonunun yüksek düzeylerine yol açtığı gösterilmiştir. Paratiroid hormonu, vücudu kalsiyum seviyesini dengelemek için kemiklerden kalsiyumu serbest bırakmaya zorlar. Anormal derecede yüksek düzeyde paratiroid hormonuna sahip olmak kemiklerden fazla kalsiyum kaybına yol açarak kemik sağlığına zarar verebilir.

 

Kalp Sıkıntıları Olan Kişiler

Kalbiniz ayrıca sodyum fosfat katkı maddelerinin aşırı tüketimi nedeniyle zarar görebilir.
Aslında, yüksek dolaşımdaki fosfor seviyeleri, böbrek hastalığı olan ve olmayan kişilerde artmış kalp hastalığı riski ile ilişkilendirilmiştir. Vücutta çok fazla fosfor bulunması kan damarlarının kalsifikasyonuna neden olarak kalbe zarar verebilir. Ek olarak, 3.9 mg / dl’den yüksek serum fosfat seviyelerine sahip olan katılımcılar, 15 yıl sonra, 3.3 mg / dl’nin altındaki düzeylere kıyasla,% 52 daha yüksek koroner arter kalsifikasyon riskine sahiptir.

 

İnflamatuar Bağırsak Hastalığı Olanlar

İnorganik fosforun yüksek alımının hayvan çalışmalarında bağırsak iltihaplanmasını kötüleştirdiği gösterilmiştir. Hem insanlardaki hem de farelerde yapılan çalışmalar, yüksek fosforun vücutta iltihaplanmaya neden olabileceğini bulmuştur. İnflamasyon, topluca inflamatuar bağırsak hastalığı veya IBD olarak anılan ülseratif kolit ve Crohn hastalığıdır. 

Ülseratif kolit her zaman rektum ve kolonu etkilerken, Crohn hastalığı için ağızdan rektuma kadar olan bütün sistemi etkiler. Son zamanlarda yapılan bir hayvan çalışması, inorganik fosfatta yüksek bir diyetin IBD ile ilişkili semptomları şiddetlendirdiğini ilişkilidir. Düşük fosfatlı bir diyetle beslenen sıçanlara kıyasla, fosfatta yüksek bir diyetle beslenen sıçanlar, daha fazla inflamatuar belirteç, bağırsak iltihabı ve kanlı dışkı gibi semptomları görülmüştür.

 

Fosfat Katkı Maddeleri Nasıl Sınırlandırılır?

Organik fosfor birçok gıdada doğal olarak bulunduğundan, sağlıklı ve dengeli bir diyetle önerilen miktarda fosfor elde etmek zordur. Bununla birlikte, işlenmiş gıdalarda zengin bir diyet tüketiyorsanız, vücudunuzdan daha fazla fosfor elde etme şansınız vardır, bu da sağlığınız için iyi değildir. Fosfor alımı, trisodyum fosfat gibi fosfor içeren gıda katkı maddelerinin artan tüketimi nedeniyle zamanla sürekli olarak artmıştır.

 

Çok fazla fosforu gıda katkı maddesi şeklinde tüketmekten kaçınmak için aşağıdakileri sınırlayın;

• Soda
• Sosis
• Şekerli kahvaltı gevrekleri
• Ticari olarak hazırlanmış kahvaltı barları
• Kek karışımları
• Konserve ton balığı
• Meyveli aromalı içecekler
• Şekerli buzlu çaylar
• İşlenmiş fırınlanmış ürünler
• Dondurulmuş yiyecekler
• Kutulu Makarna ve Peynir
• Hızlı gıdalar
• Sütlü olmayan kremalar
• Aromalı sular
• Peynir sosları

Yüksek seviyelerde sodyum fosfat katkı maddelerine ek olarak, işlenmiş gıdalarda genellikle sağlığınız için iyi olmayan şeker, yağ, kalori ve koruyucular da yüksektir.