Kafein, merkezi sinir sistemi üzerinde uyarıcı etki yapan ve emilimi büyük oranda ince bağırsakta gerçekleşen bir maddedir.

Yüksek dozlarda alındığında birçok rahatsızlığa neden olabilmektedir. Yapılan çalışmalar özellikle gebelik döneminde tüketilen aşırı kafeinin, fetüs üzerinde birçok olumsuz etkiye yol açtığını göstermektedir. Bunun temel nedeni ise annenin aldığı kafeinin plasenta bariyerini kolayca geçmesine dayanmaktadır. Kafein metabolizması için gerekli enzim olan, Sitokrom P450 A2, plasenta ve fetüste yoktur. Dolayısıyla yeterli enzim sisteminden yoksun olan fetüste, kafeinin metabolize edilmesi oldukça uzun zaman almaktadır. Bu da fetüs için önemli bir risk faktörüdür.

 

Güvenli mi? 

Kafein birçok insan için enerji seviyesi, odaklanma ve migren için olumlu yarar sağlamaktadır. Fakat kafein bazı insanlar için olumsuz yan etki oluşturabilir ve hamilelik boyunca risk oluşturabilmektedir.

 

Kafeinin Olumlu Etkileri

Yapılan araştırmalara göre, kafeinin zihinsel uyanıklılığınız için beyin ve merkezi sinir sistemini uyardığı görülmüştür.

Ayrıca asetaminofen gibi ağrı kesicilerle kombine edildiğinde baş ağrılarının azaltılmasında da etkili olabilir.

Bazı kafeinli içecekler hücrelerinizi hasara karşı koruyabilen, inflamasyonu azaltan ve kronik hastalığı engelleyen faydalı bileşikler içerir.

 

Kafeinin Olumsuz Etkileri

Hamile kadınlar kafeini çok daha yavaş metabolize eder. Hamilelikte kafeini vücudunuzdan çıkarmak normal bireylere göre 1.5-3.5 kat daha uzun sürebilir. Kafein ayrıca plasentayı geçer ve bebeğin kan dolaşımına girer ve bebeğin sağlığını etkileyebileceğini düşündürmektedir. Amerikan Obstetrisyenler Jinekologlar Koleji, günde 200 mg’dan daha az kafein miktarının düşük gebelik veya preterm doğum riski ile ilişkili olmadığını belirtmektedir.Bununla birlikte, araştırmalar günde 200 mg’dan daha fazla alımların düşük yapma riskini artırabileceğini düşündürmektedir. Ek olarak, bazı çalışmalar düşük kafein alımının da düşük doğum ağırlığına neden olabileceğini düşündürmektedir.  

Yapılan bazı araştırmalarda ilk 3 aylık dönemde kafeinin, fetüsün oluşmakta olan merkezi sinir sistemi üzerine baskılayıcı etkileri olduğu sonuçları bulunuyor. Gebeliğin ilk 3 aylık döneminde düşük riskini artıran kafein, bebeğin kemik yoğunluğu ve kalsiyum içeriğine de zarar verebiliyor. Danimarka’da 1989-1996 yılları arasında ilk gebeliği olan 18.478 anne ile yapılan çalışma sonucunda; günde 8 bardak ve üzeri kahve içen annelerin, içmeyen annelere göre oldukça yüksek oranda “ölü doğum” yapma riskleri olduğu saptanmıştır.

Türkiye’de sigara kullanmayan ve günde 300 mg üzerinde kafein alan 123 gebe üzerinde yapılan prospektif bir çalışmada, günde 300 mg üzerinde kafein alan annelerin bebek ve plesanta ağırlığında istatistiksel olarak anlamlı bir düşüş tespit edilmiştir. Bir başka çalışmada ise araştırmacılar, sigara içen gebeler arasında, haftada 2,800 mg kafein tüketen gebeler için, bebek doğum ağırlığında bir azalma olduğunu saptamışlardır.

Kafeinin diğer olumsuz yan etkileri ise yüksek tansiyon, hızlı kalp atışı, anksiyete, baş dönmesi, huzursuzluk, karın ağrısı ve ishaldir.

 

Kafeinin Yenidoğan Üzerinde Olumsuz Etkileri

Yapılan bir çalışmada, gebelik döneminde yüksek dozda kafein alan annelerin bebekleri doğum  sonucunda  18-48. saatler arasında izlenerek değerlendirilmiş ve sonucunda bebeklerin oryantasyonlarının düşük olduğu, bebeklerde yüksek düzeyde irritabilite olduğu ve bebeklerin kalp hızının yüksek olduğu saptanmıştır.

“Ani bebek ölümü sendromu” görülen 393 bebeğin aileleri ile yapılan çalışmada; annesi gebeliği sırasında yüksek doz kafein tüketen bebeklerin, kafein tüketmeyen annelerin bebeklerine göre ani bebek ölümü  sendromu  açısından  oldukça  yüksek riskte oldukları saptanmıştır.

 

Hamilelikte Kafein Tüketimi ile İlgili Öneriler

Amerikan Obstetrisyenler Jinekologlar Koleji, hamileyseniz veya hamile kalmaya çalışıyorsanız, kafein alımınızı 200 mg veya daha az sınırlamanızı önermektedir.

• Yaklaşık 1–2 bardak (240-580 ml) kahve veya günde yaklaşık 2–4 bardak (240-960 ml) demlenmiş çay ile eşdeğerdir.
• Kahve: 240 ml porsiyon başına 60-200 mg kafein
• Espresso: 30 ml servis başına 30–50 mg kafein

 

Kafein İçeren Maddeler	Miktar	Kafein Miktarı
Bitter Çikolata	43 gram	31 mg
Sütlü Çikolata	43 gram	10 mg
Sütlü Kahve	207 ml	80-135 mg
Çay	177 ml	50 ng
Yeşil çay	177 ml	30 mg
Kola	355 ml	34 mg
Enerji İçeceği	250 ml	80 mg