D vitamini, kalsiyum ve fosfor emilimi, kemik sağlığı ve kas büyümesi ve gelişimi dahil olmak üzere vücudunuzdaki birçok kritik süreçte yer alan yağda çözünen bir vitamindir. D vitamini iki şekilde bulunur; D3 vitamini (kolekalsiferol), cildin UV-B radyasyonuna maruz kalması üzerine esas olarak 7-dehidrokolesterolden elde edilen yağda çözünen bir vitamindir ve D2 vitamini (ergokalsiferol) sadece yağlı balıklar, yumurta sarısı gibi birkaç gıdada ve takviye edilmiş gıdalar bulunur. Karaciğer ve böbrekler D2 ve D3 vitaminlerini biyolojik olarak aktif D vitamini, kalsitriol (1,25 dihidroksivitamin D )formuna dönüştürür.

 D vitamini emilimi, pasif difüzyon ve membran taşıyıcıları ve kolesterol taşıyıcılarını içeren aktif taşıma mekanizmalarının bir kombinasyonu yoluyla meydana gelir. D vitamini lipofiliktir (yağda çözünür) ve ince bağırsakta uzun zincirli trigliseritlerle emilebilir. Yutulan D vitamini, lenfatik sistem yoluyla sistemik dolaşıma salınan ve daha sonra karaciğerde aktive edilen şilomikronlara dahil edilir. Emilim çalışmaları, malabsorpsiyonlu bireylerin oral D vitamini emme olasılığının% 30-70 daha az olduğunu göstermektedir. Oral D vitamini takviyelerinin artan dozlarına cevap başarısız olduğunda, IM D vitamini bir alternatiftir. IM enjeksiyonu ağrılı bir prosedür olabilir. Gastrointestinal sistemi atlatabilen oral kavitenin bukkal ve dilaltı mukozası yoluyla malabsorbsiyonu olan kişilerde D vitamini takviyesi potansiyeli yüksektir.

 D vitamini eksikliği tüm dünyada bir milyardan fazla insanda görülür. Yaygın olarak kabul edilen D vitamini besin durumu ölçümü serum 25-OHD konsantrasyonu 20 ng/mL’den düşük ise D vitamini eksikliği, 21 ile 29 ng/mL arasında ise D vitamini yetersizliği, 30 ng/mL’den yüksek ise yeterli düzey ve 150 ng/mL’den yüksek ise D vitamini intoksikasyonu olarak kabul edilmektedir. 

İnsan vücudundaki D vitamini durumunu çeşitli faktörler etkiler. Bunlar arasında güneşe maruz kalma, cilt pigmentasyonu, enlem ve mevsim yoluyla vücuda giren D vitamini miktarı; bağırsaktan emilimi; ve vücuttaki dağılımı, çünkü D vitamini ağırlıklı olarak yağ dokusunda çözünür. D vitamini eksikliği genellikle yeterli güneş ışığına maruz kalmayan kişilerde ve bağırsak malabsorpsiyon bozuklukları olan kişilerde görülür, prevalansı çok yüksektir. D3 vitamini genellikle D2 vitaminden daha güçlü kabul edilir ve tabletler veya kapsüller gibi katı formlarda ve oral damlalar veya kas içi (IM) enjeksiyon yoluyla sıvı preparatlar halinde oral olarak uygulanabilir. D vitamini takviyeleri, en uygun ve ekonomik olduğu için en sık oral yoldan uygulanır. Tabletler veya kapsüller gibi katı formdaki D vitamini, yüksek derecede ilaç stabilitesine sahiptir ve doğru dozaj sağlar. Ancak, oral uygulama yolunun dezavantajları vardır. Örneğin, hastaların özellikle genç ve yaşlılarda ve yutma fonksiyonunda bozulma olanlarda katı formları tolere edebilme derecesinde farklılık vardır. 

 D vitamini eksikliği kemik metabolizması bozuklukları ve azalmış kemik mineral yoğunluğu ile bağlantılıdır. D vitamini eksikliği, kardiyovasküler hastalık, bazı kanserler ve otoimmün hastalıklar dahil olmak üzere çeşitli hastalıklar ile ilişkilendirilmiştir.   

D vitamini eksikliği olan kişilerin çoğu asemptomatiktir ve bu nedenle D vitamini eksikliği tanısı koymak oldukça zordur. D vitamininin ana kaynağı, cildin ultraviyole-B (UV-B) radyasyonuna maruz kalmasıdır; birkaç gıda maddesi yeterli miktarda D vitamini içerir.  D vitamini eksikliğinin yüksek prevalansı ve kas-iskelet sağlığı riski göz önüne alındığında, dünya çapındaki profesyonel toplumlar ve hükümet organları son on yılda D vitamini için diyet referans alımı yayınladılar. Ülkemizde 18 yaş üzeri erişkinler için ise günlük 1500-2000 IU D vitamini desteği önermektedir. Bununla birlikte obez kişilerde, malabsorbsiyon sendromu olan hastalarda, glikokortikoid ve antiepileptik ilaç kullanan kişilerde daha yüksek dozlar gerekebilir. 

 Ampul, şurup, damla, sprey, hap, sakız ve çiğnenebilir D vitamini takviyeleri vardır. Avrupa Klinik Beslenme Dergisi’nde yayınlanan ve üç yıllık bir araştırma projesinin bir parçasını oluşturan çalışma, D vitamininin oral sprey yönteminin bir kapsül almak kadar eşit derecede etkili olduğu ve deneme gönüllülerinin D vitamin seviyelerinde aynı oranda iyileşmeyi desteklediği sonucuna vardı. Genellikle insanlar, özellikle birden fazla ilaç alan kişiler için günlük bir takviyeyi unutabilir veya almak istemezler. Tıbbi durumlar nedeniyle yutma güçlüğü çeken çocuklar ve insanlar da tablet almakta zorluk çekebilirler. Spreyin insanların D vitamini seviyelerini yükseltmek için haplar kadar etkili olması, D vitamini seviyeleri düşük olanlar için bir alternatif kullanım şeklidir. 

 

1-Sprey 

Lipozomlar, bazı takviyelerde D vitamini ve diğer yağda çözünen besinler için taşıyıcı olarak kullanılan küçük yağ küreleridir. Bu vitaminin lipozomal formlarının, D vitamini takviyelerinin tablet formlarından daha iyi emildiği gösterilmiştir. 

Spreyler tipik olarak mikro-emülsifiye edilmiş bir preparatta yağ gibi bir çözündürücü madde ve emülsiyonlaştırıcılar içerir. Bu, ağız zarı boyunca ve sistemik dolaşıma emilimi kolaylaştırır, böylece gastrointestinal sistemi atlar. Bukkal sprey verilmesi, daha etkili bir uygulama yoluna neden olabilir ve IM yoluyla ilişkili yükü azaltabilir.

 

2- Çiğnenebilir Kapsüller

Bazı insanlar çiğnenebilir vitaminleri kapsüllere, sıvılara, sakızlara ve haplara tercih eder. Yine de, çiğneme maddelerinin çoğu eklenmiş şeker içerir. Şeker alkollerinin, özellikle büyük miktarlarda tüketildiğinde mide rahatsızlığı ve ishal gibi sindirim sorunlarına neden olabilir. Ayrıca, bu ek selüloz ile birlikte tutulur, bu da onu yağ bazlı kapsüllerden daha az emilebilir hale getirir.

 

3- Sakızlar

Sakızlı vitaminler yetişkinler ve çocuklar arasında popülerdir. Çiğnemek eğlenceli olsa da, çoğu şeker içerir. Yine, ksilitol gibi şeker alkolleri, bazı kişilerin gaz, şişkinlik ve ishal gibi sindirim sorunları yaşamasına neden olabilir. Ayrıca, bu tablet formu yağ bazlı bir kapsülden daha az emilebilir.

 

4-Damlalar

D vitamini damlaları, hapları yutmamak veya çiğnenebilir takviyeler almamayı tercih edenler için iyi bir seçimdir. Bu damlaları kendi başlarına alabilir veya en sevdiğiniz içeceğe karıştırabilirsiniz. İlave şeker, renklendirici veya aroma içermezler.

 

5- Haplar

Şiddetli D vitamini eksikliği olan kişiler için yüksek doz takviyesi almak gereklidir. Şiddetli vitamin D eksikliği teşhisi konan kişiler için günde en az 10.000 IU D vitamini takviyesi yapılması önerilir. Bunu, seviyeler normalleştikten sonra 6.000 IU’ ya kadar bir devam dozu takip edebilir.

 

6- Şuruplar

D vitamini yetişkinler kadar çocuklar için de gereklidir. Ayrıca, bazı çocuklar, özellikle epilepsi ilacı alan veya emilim sorunları olan çocuklar, eksiklik riski altında olabilir. Bazı çocukların vitamin takviyeleri, lezzeti artırmak için şeker eklenir. Şurup olarak verilen D Vitamini çocuklar için daha uygundur.

 

Bu önemli vitamin takviyesini kullanırken hekiminize danışmayı unutmayın. Vücutta depolanan bir vitamin olduğu için fazla alımında toksik etki oluşabilir.