Kış aylarının gelmesiyle beraber soframızda bal kabağı yer almaya başladı. Peki bal kabağı nedir? Faydaları nelerdir? Nasıl kullanılır? Bal kabağı, kabakgiller (Cucurbitaceae) familyasında yer alan, şekillerine ve yapılarındaki farklılıklara göre Cucurbita pepo, Cucurbita moschata, Cucurbita maxima ve Cucurbita mixta şeklinde sınıflandırılan yüksek lifli turuncu renkli bir meyvedir. Kökeni tam bilinmemekle beraber ilk olarak m.ö. 5500 civarında Meksika’da yetiştirildiği düşünülmektedir günümüzde ise tüm dünya da bal kabağı üretilmektedir. 

Bal kabağının sağlık açısından pek çok faydası bulunduğu yapılan çalışmalarla kanıtlanmıştır. Reçel, kurabiye, yemek, tatlı, çorba olarak tüketilebileceği gibi direk olarak tüketilebilen bal kabağı aynı zamanda kurutularak gıda endüstrisinde bebek mamalarında ve hamur işlerinde kullanılmaktadır.

Bal kabağının Besin İçeriği Nedir?

Bal kabağı, lif, kalsiyum, potasyum gibi minerallerden, fitosteroller, çoklu doymamış yağ asitleri, karoteneid ve tokoferol gibi antioksidanlardan, çinko gibi iz elementler bakımından oldukça zengindir ve sodyum içeriği oldukça düşüktür. 

Bal kabağının Faydaları

Diyabet günümüzde çok yaygın görülen ve birçok komplikasyonu olan bir hastalıktır. Bal kabağı içerdiği biyoaktif bileşenlerle antidiyabetik olarak rol oynamaktadır. Sıçanlarla yapılan bir çalışmada bal kabağındaki polisakkarit içeriğinin, alloksan kaynaklı diyabetik sıçanlarda Tip 2 diyabeti önlemede kullanılan bir ilaçtan daha etkili olduğu gözlenmiştir. Pektin konsantrasyonun yüksek olması sebebiyle bal kabağının tüketilmesi insülin ihtiyacını azaltarak glikoz düzeylerini kontrol altında tutar. Bununla birlikte, bal kabağından gelen proteine bağlı polisakaritler kan glukoz seviyelerini düşürerek glukoz toleransını arttırır. İçeriğinde bulunan aktif polisakkaritler, serum insülin seviyelerini belirgin şekilde artırabileceğini, kan glukoz seviyelerini azaltabileceğini, glukoz toleransını iyileştirebileceğini ve bu nedenle yeni antidiyabetik ajan olarak geliştirilebileceği belirtilmiştir.

Bal kabağına kırmızı rengini veren ve sağlık açısından birçok faydası olan karotenoidler antioksidan aktivite göstererek serbest radikalleri tutarlar. Bu sayede birçok kanser türüne, kalp ve damar hastalıklarına karşı koruyucu özellik gösterir. Likopen bir karotenoiddir ve serum likopen seviyesinin Alzhemir, Parkinson gibi nörolojik hastalıklarla ilişkili olduğu belirlenmiştir. Yüksek likopen seviyesi bu hastalıklara karşı koruyucu özellik göstermektedir. Aynı zamanda gözdeki retina ve lenste likopen bulunmaktadır ve ışığa bağlı gelişen oksidatif hasara karşı, katarakt oluşumunun önlenmesinde karotenoidlerin büyük yeri olduğu belirlenmiştir.

100 gr bal kabağında yaklaşık 9 mg C vitamini bulunmaktadır ve bu bir insanın günlük C vitamini ihtiyacının %35’ini karşılamaktadır. C vitamini bağışıklığın güçlenmesine ve demirin daha kolay emilmesine katkı sağlar. Aynı zamanda cildin kolajen üretimini destekleyerek daha genç ve sağlıklı bir görünüm kazanmasını sağlar.

Bal kabağı sinir sistemi ve kasların düzgün çalışması için gerekli olan, elektrolit dengesini sağlayan potasyumun iyi bir kaynağıdır. Potasyum aynı zamanda kalp ve damar sağlığını koruyucu ve tansiyonu düşürücü etki gösterir.

Zengin bal kabağı içeren diyetin mide, göğüs, akciğer ve kolon kanseri riskini azalttığı, bal kabağı yağının ise hipertansiyon ve yüksek kolesterol riskini azalttığı yapılan çalışmalar sonucunda kanıtlanmıştır. 

Bal kabağının posa içeriği yüksektir ve 100 gr’ı yaklaşık olarak 0,5 gr diyet lifi içerir. Posa kilo kontrolünde, bağırsak hareketlerinin düzenli olmasında ve kan şekerinin düzenlenmesinde rol oynar.

Ayrıca bal kabağı düşük kalorili olması vitamin, mineral ve antioksidanlar açsından zengin olması sebebiyle kilo kontrolünde yardımcıdır.

Öneriler 

• Bal kabağı tatlı, salata, çorba veya yemek gibi çeşitli şekillerde tüketilebilir. 
• Bal kabağı tatlısını yaparken kilo kontrolüne yardımcı olmak ve rafine şeker tüketiminden kaçınmak için şeker yerine bal veya pekmez kullanılabilir. 
• Pişirirken besin kayıplarının olmaması için çok fazla pişirilmemelidir.
• Tüketilen porsiyonlara dikkat edilmelidir.
• Hem sağlıklı hem de doyurucu bir alternatif olarak bal kabaklı yeşil mercimek salatası öğünlerde iyi bir alternatif olabilir.

Bal Kabaklı Yeşil Mercimek Salatası Tarifi:

• 1/2 SB yeşil mercimek
• 3 SB bal kabağı
• 1 YK zeytinyağı
• 1 TK kimyon
• 1 YK toz kırmızı biber
• 1/2 TK acı kırmızı biber
• Tuz
• 3 SB roka
• 1/2 SB beyaz peynir
• 2 YK zeytinyağı
• 1 YK limon suyu

Mercimekleri haşlayıp süzün. Fırını 200 dereceye ayarlayın. Kabakları yağlı kağıt serdiğiniz fırın tepsisine alın. Üzerine tuz, karabiber ve zeytinyağı gezdirin. 20 dakika kabaklar yumuşayıncaya kadar fırında pişirin. Limon ve zeytinyağını karıştırın. Bal kabağı, mercimek ve rokayı bir kaseye alın. Üzerine beyaz peyniri ufalayın. Sosu üzerinden gezdirip servis edin. Afiyet olsun.