Vücudunuzda trilyonlarca bakteriler, virüsler ve mantarlar vardır. Bunların hepsini kapsayan terime mikrobiyom denir.

Bakteriler hastalıkla ilgiliyken, mikrobiyom aslında sizin bağışıklık sisteminiz kalbiniz ve daha sağlıkla ilgili bir çok şey için çok önemlidir.

Bu makale size gut mikrobiyomunu ve neden sağlığınız için çok önemli olduğunu açıklayacak.

Bakteriler, virüsler, mantarlar veya diğer bütün küçük şeyler mikroorganizma veya mikrop olarak adlandırılır.

Bu mikroorganizmalardan trilyonlarcası derinizde ve bağırsaklarınızda bulunmaktadırlar.

Bu mikropların çoğu kalın bağırsağınızda çekum denilen cep bölgede bulunur, onlara bağırsak(gut) mikrobiyomu denir.

İçinizde çok farklı tiplerde mikroorganizma yaşamasına rağmen bakteriler en çok çalışma yapılan kısmıdır.

Vücudunuzda insan hücrelerinden daha çok bakteriyel hücre vardır. Yaklaşık olarak 40 trilyon bakteriyel hücre ve 30 trilyon insan hücresi vardır, yani bu aslında siz insandan çok bakterisiniz anlamına gelmektedir.

Üstelik bağırsak mikrobiyomunda 1000 farklı bakteri vardır ve her biri farklı bir rol oynar. Diğer bakteriler hastalıklara sebep olurken bu bakteriler sağlık için çok önemlidir.

Bu bakterilerin hepsi toplamda 1-2 kg ağırlığındadır ve bu da yaklaşık beyniniz kadar yapmaktadır. Yeni bir organ olduğu düşünülmektedir ve sağlığınız için büyük bir rol oynamaktadır.

Özetle bağırsağınızda ki tüm mikroorganizmalara bağırsak(gut) mikrobiyomu denir ve artık farklı bir organ olarak düşünülmektedir, sağlık açısından çok önemlidir.

 

Vücudunuza Nasıl Etki Ederler?

   İnsanlar milyonlarca yıl gelişmiş mikroorganizmalardır.

Bu zaman boyunca, mikroorganizmalar insan vücudunda çok önemli görevlere adapte oldular. Aslında gut mikrobiyomu olmadan hayatta kalmak çok daha zor olurdu.

Bağırsak mikrobiyomu vücudunuzu doğuştan beri etkilemeye başlar.

Annenizin doğum kanalından geçişten sonra dünyaya gelişinizde ilk defa mikroplara maruz kalırsınız. Fakat yeni kanıtlara göre bebekler rahimde bazı mikroorganizmalarla temas ederler.

Siz büyüdükçe bağırsak mikrobiyomunuz değişik alanlara yönelmeye başlar, yani çok farklı türleri içermeye başlar mikrobiyom çeşitliliğin çok olması sağlığınız için iyi bir şeydir.

İlginçtir ki, yediğiniz yiyecekler sizin bağırsak bakterilerinizin çeşitliliğini etkiler.

Mikrobiyomunuz büyüdükçe sizin vücudunuzda etkilenen yer sayısı değişir. Örneğin;

Anne Sütünün Sindirimi: Bebek büyümeye başladığında bağırsaklarında ki bazı bakterilere Bifidobakteri denir. Onlar anne sütündeki sağlıklı şekeri sinidirler ve bu büyümeleri için çok önemli bir adımdır.

Lifin sindirimi: Bazı bakteriler lifleri sindirirken kısa zincirli yağ asidi üretir ve bu bağırsak sağlığı için çok önemlidir. Lif kilo alımını, diyabeti, kalp hastalıklarını ve kanser riskini önler.

Bağışıklık Sistemini Kontrol Etmeye Yardımı: Bağırsak mikrobiyomu ayrıca bağışıklık sisteminizin nasıl çalıştığını kontrol eder. Bağırsak mikrobiyomu bağışıklık hücreleri ile iletişim kurarar vücudun enfeksiyona ne kadar tepki vereceğini kontrol edebilir.

Beyin sağlığını Kontrol Etmeye Yardımı: Yeni araştırmalar gösteriyor ki bağırsak mikrobiyomu beyin fonksiyonlarını kontrol eden sinir sistemini etkiliyor.

Bundan dolayı, bağırsak mikrobiyomunun vücut fonksiyonlarını ve sağlığı etkilediği çok farklı yollardan gösterilmiştir.

Özetle: Bağırsak mikrobiyomu yemeklerin sindirilmesini, bağışıklık sistemini sinir sistemini doğuştan itibaren hayat boyunca etkiler.

 

Bağırsak mikrobiyomu Kilonuzu Etkiler

Bağırsaklarınızda binlerce farklı tip bakteri vardır ve bunların çoğu yararlıdır.

Fakat çok fazla zararlı mikrop hastalığa neden olur.

Yararlı ve zararlı bakterilerin dengesizliği disbiyoza neden olur, bu da kilo almanıza yol açar.

Bazı hatırı sayılır çalışmalar göstermiştir ki, bağırsak mikrobiyomu özdeş ikizlerde farklıdır, bunlardan bir tanesi obez diğeri sağlıklıdır bu da bağırsak mikrobiyomunun genetik olmadığını gösterir.

Probiyotikler yararlı mikrobiyom için iyidir ve kilo vermemize yardım eder.

Bununla beraber, çalışmalar göstermiştir ki, kilo kaybında probiyotiğin etkileri muhtemelen çok azdır ve yaklaşık olarak 1 kg’dır.

Özetle: Bağırsak disbiyozu kilo almanıza neden olur ama probiyotikler bağırsak sağlığınızı korur ve kilo vermenize yardımcıdır.

 

Mikrobiyom Bağırsak Sağlığınızı Etkiler

Mikrobiyom bağırsak sağlığınız etkiler ve spastik kolon(hassas bağırsak sendromu=IBS) ve enflamatuar bağırsak hastalığında rol oynar.

IBS’si olan insanlar şişkinlik, kramplar ve karın ağrısı gibi kötü semptomlara disbiyozdan dolayı maruz kalmışlardır. Mikroorganizmalar çok fazla gaz ve diğer kimyasalları üretir bu da bağırsak düzenini bozar.

Fakat, mikrobiyomda ki belirli yararlı bakteriler gut sağlığını geliştirir.

Yoğurt ve probiyotikte bulunan Bifidobakteri ve Lactobacili bağırsağın düzenlenmesine yardım eder ve sızıntılı bağırsak sendromundan korur.

Bu bakteriler ayrıca bağırsak duvarına yapışan bakterilerin sebep olacağı hastalıklardan da korur.

Aslında probiyotik tüketmek IBS semptomlarını azaltır.

Özetle yararlı bağırsak mikrobiyomu bağırsak hücreleri ile iletişim kurarak, belirli besinleri sindirerek ve bağırsak duvarına yapışmış bakteriler neden olacağı hastalıkları engelleyerek bağırsak sağlığını kontrol altında tutar.

 

Mikrobiyom Kalp Sağlığına Yararlıdır.

İlginçtir ki bağırsak mikrobiyomu kalp sağlığını bile etkiler.

1500 kişi üstünde yapılan bir çalışmada bağırsak mikrobiyomunun HDL’yi ve trigliseritleri desteklemede önemli bir rolü olduğu görülmüş.

Gut mikrobiyomunda ki belirli zararlı bakteriler TMAO(Tri metilamin N-oxide) üreterek kalp hastalıklarına yol açar.

Mikrobiyomda ki belirli bakteriler kolin ve L karnitin’i TMAO’ya dönüştürür. Bu iki kimyasal da kırmızı et ve diğer hayvansal kaynaklı besinlerde bulunur bu da kalp hastalıkları riskini artırır.

Fakat, mikrobiyomda ki diğer bakteriler özellikle probiyotik olarak alınan Laktobacili kolesterolü düşürmeye yardımcıdır.

Özetle mikrobiyomda ki belirli bakteriler kalp hastalıklarına neden olan ve damarları tıkayan kimyasallar üretebilir fakat probiyotikler kalp hastalıları riskini azaltmaya ve kolesterolü düşürmeye yardımcı olur.

 

Mikrobiyom Kan Şekerini Azaltmaya ve Diyabet Riskini Düşürmeye Yardımcıdır.

   Bağırsak mikrobiyomu ayrıca kan şekerini kontrol etmeye yardımcıdır, tip 1 ve tip 2 diyabette de faydalıdır.

Özetle bağırsak mikrobiyomu kan şekerini kontrol etmede önemli bir rol oynar özellikle genetik olarak tip 1 diyabete yatkın olan çocuklarda önemlidir.

 

Mikrobiyom Beyin Sağlığını Etkiler

  Bağırsak mikrobiyomu beyine bile çok sayıda yararı vardır.

Öncelikle bazı bakteri çeşitleri beyinde nörotransmitter denilen kimyasalların üretilmesine yardımcı olur. Örneğin serotonin en çok bağırsakta üretilir.

İkinci olarak, bağırsağın beyin ile fiziksel olarak milyonlarca iletişimi vardır.

Bu yüzden, bağırsak mikrobiyomu beyin sağlığını ve binlerce sinir ile mesaj gönderimini etkiler.

Çoğu çalışma göstermiştir ki çeşitli psikolojik hastalıkların bağırsak mikrobiyomunda ki farklı bakteriler ile ilişkisi vardır ve bu yüzden mikrobiyom beyini etkiler.

Bazı küçük çalışmalar da gösteriyor ki belirli probiyotikler depresyon ve diğer hastalıkların semptomlarını düzeltiyor.

Özetle bağırsak mikrobiyomu beyin kimyasallarını üreterek ve sinirler ile beyinle bağlantı kurarak beyin sağlığını etkiler.

 

Bağırsak Mikrobiyomunu Nasıl Geliştirebilirim?

  Bağırsak mikrobiyomunu geliştirmek için çok farklı yollar vardır.

Çok Çeşitli Besin Yemek: Bu çok çeşitli mikrobiyoma yol açar ve bu da iyi bir bağırsak sağlığının göstergesidir. Bakliyat, fasulyeler, lif içeriği çok olan meyve sağlıklı Bifidobakteri üremesini destekler.

Fermente Besinler Yemek: Yoğurt, lahana turşusu ve kefir Lactobacili gibi bütün sağlıklı bakterileri içerir ve bağırsaktaki bakterilerin sebep olduğu hastalıkları azaltır.

Yapay Tatlandırıcı Alımını Sınırlandırmak: Bazı kanıtlar göstermektedir ki aspartam gibi yapay tatlandırıcılar bağırsak mikrobiyomundaki Enterobacteriaceae gibi zararlı bakterilerin büyümesini uyararak kan şekerini artırmaktadır.

Probiyotik Besinler Yemek: Lif tipi olan prebiyotikler sağlıklı bakterilerin büyümesini uyarır.

Bebeklerde En az 6 ay Anne Sütüyle Beslenme: Bağırsak mikrobiyomunun gelişmesinde anne sütü çok önemlidir. En az 6 ay anne sütüyle beslenen çocuklarda Bifidobakteriler daha yararlıdır.

Tam Tahıl Yemek: Tam tahıl çok fazla lif ve yararlı karbonhidrat benzeri beta glukan içerir. Bunlar bağırsak bakterileri ile sindirilir ve kilo için yararlıdırlar, kanser riskini azaltırlar, diyabeti önlemeye yardımcıdırlar.

Vejeteryan Diyet ile Beslenmek: Vejeteryan diyet e.coli gibi zararlı bakterilerin azalmasına yardımcı olmakla birlikte inflamasyon ve kolesterolde de yararlıdır.

Polifenolden Zengin Besinler Yemek: Polifenoller kırmızı şarapta, yeşil çayda, bitter çikolatada, zeytinyağında ve tam tahıllarda bulunan kimyasal bileşenlerdir. Bunlar mikrobiyomda yararlı bakterileri uyararak sindirilir.

Probiyotik Ek Besin Almak: Probiyotikler disbiyozdan sonra bağırsak florasını düzelten canlı ve yararlı bakterilerdir. Onlar yararlı mikroorganizmalar ile faydalı olurlar.

Gereksiz Antibiyotik Kullanmamak: Antibiyotik bağırsak mikrobiyomunda zararlı bakterileri öldürürken yararlı bakterileri de öldürmektedir, gereksiz antibiyotik kullanmak kilo alımını ve antibiyotik direncine yol açar bu yüzden sadece gerektiğinde kilo almak gerekmektedir.

Özetle; çok çeşitli lifi bol yemek ve fermente ürünler tüketmek sağlıklı mikrobiyomu destekler. Probiyotik almak ve gereksiz antibiyotik kullanmamak faydalı olabilir.

   SONUÇ:

   Bağırsak mikrobiyomunuzun trilyonlarca bakteriden mantardan ve diğer mikroorganizmalardan oluşur. Mikrobiyom sindirim bağışıklık ve birçok yönden insan sağlığında önemli bir rol oynar.

Yararlı ve zararlı bakterilerin dengesizliği kilo alımına yüksek kan şekerine ve yüksek kolesterole yol açabilir.

Yararlı mikropların desteklenmesine yardım etmek için geniş yelpazeli meyve ve sebze, tam tahıllı besinler ve fermente besinler yenmelidir.