Şeker Dişlerinize Nasıl Zarar Verir?

Şekerin dişleriniz için kötü olduğu yaygın bir bilgidir, fakat her zaman öyle değildi.

Aslında, eski Yunan filozofu Aristo, yumuşak incir gibi tatlı yiyeceklerin diş çürümesine neden olduğunu ilk gözlemlediğinde kimse ona inanmamıştır.

Fakat bilim ilerledikçe, şekerin çürümeye neden olduğu kesinleşmiştir.

Söylenilen, şekerin tek başına suçlu olmadığı. Aksine, sonradan gerçekleşen olay zinciri suçlanmaktadır.

 

Ağzınız adeta bir savaş alanıdır

Birçok bakteri türü ağzınızda yaşar. Bazıları diş sağlığınız için faydalıdır, ancak bazıları zararlıdır.

Bazı çalışmalar, zararlı bakterilerin seçkin bir grubunun şekerle karşılaştıklarında ve şekeri sindirdiklerinde ağzınızda asit ürettiğini göstermiştir.

Bu asitler, mineralleri dişinizin emici, koruyucu dış tabakası olan diş minesinden çıkarırlar. Bu işleme demineralizasyon denir.

İyi haber şu ki, tükürüğünüz, bu hasarı remineralizasyon adı verilen doğal bir süreçle sürekli olarak tersine çevirmeye yardımcı olmaktadır.

Diş macunu ve sudan gelen flüorüre ek olarak, tükürüğünüzdeki kalsiyum ve fosfat gibi mineraller “asit saldırısı” sırasında kaybolan minerallerin yerini alması ile minenin kendiliğinden düzelmesine yardımcı olur. Bu işlem dişlerinizi güçlendirmeye yardımcı olmaktadır.

Bununla birlikte, asit ataklarının tekrarlanan döngüsü minenin mineral kaybına neden olur. Zamanla bu, mineyi zayıflatarak yok eder ve boşluk oluşturur.

Basitçe söylemek gerekirse, boşluklar diş çürümesinin neden olduğu diş delikleridir. Gıdalardaki şekeri sindiren ve asit üreten zararlı bakteriler sonucu oluşmaktadır.

Tedavi edilmediğinde boşluk dişin derin katmanlarına yayılabilir, bu da ağrıya ve diş kaybına neden olabilir.

Diş çürümesinin işaretleri diş ağrısı, çiğneme sırasındaki ağrı ve tatlı, sıcak ya da soğuk yiyecek ve içeceklere duyarlılıktır.

Sonuç olarak, ağzınız demineralizasyon ve yeniden mineralizasyondan oluşan sürekli bir savaş alanıdır. Bununla birlikte, boşluklar, ağızda bulunan bakterilerin şekeri sindiklerinde asit üretmeleriyle ortaya çıkar ve diş minesini zayıflatır.

 

Şeker ağzınızın pH’ını düşürerek kötü bakterilere ortam yaratır

Şeker kötü bakteriler için mıknatıs gibidir.

Ağızda bulunan iki tahrip edici bakteri Streptococcus mutans ve Streptococcus sorbrinus’tur.

İkisi de yediğiniz şekeri besler ve diş yüzeyinde oluşan yapışkan, renksiz bir film olan diş plakasını oluştururlar.

Plaka tükürük ya da fırçayla yıkanmazsa, ağızda bulunan ortam daha asidik hale gelir ve oyuklar oluşmaya başlayabilir.

pH ölçeği, 7 nötr olmak üzere, asitli ya da bazik bir çözeltinin ne olduğunu ölçer.

Plakanın pH değeri normalin altına düştüğünde ya da 5.5’in altına düştüğünde, asidite mineralleri eritmeye başlar ve dişin minesini yok eder.

Bu süreçte, küçük delikler ya da erozyonlar oluşur. Zamanla, büyük bir delik veya boşluk görünene kadar daha da büyürler.

Sonuç olarak, şeker dişin minesini yok eden, etkilenen dişte boşluğa neden olabilecek zararlı bakterileri çekmektedir.

 

Diş çürüklerine neden olan beslenme alışkanlıkları

Son yıllarda araştırmacılar, bazı yiyecek alışkanlıklarının dişlerde boşluk oluşmasında etkili olduğunu bulmuşlardır.

 

• Şekerli Abur Cuburlar Tüketmek

Şekerli atıştırmalıkları yemeden önce bir düşünün. Çoğu araştırma, sıklıkla şekerli içecekler ve yiyeceklerin tüketmenin boşluklara yol açtığını bulmuştur.

Şeker içeriği yüksek gıdaları sıklıkla atıştırmak, dişlerin çeşitli asitlerin çözünme etkilerine maruz kalma süresini artırarak diş çürümesine neden olmaktadır.

Okul çocukları arasında yapılan yeni bir araştırmada, çerez ve patates cipsi tüketen çocuklarda tüketmeyenlere göre boşluk geliştirme olasılığı dört kat daha fazla bulunmuştur.

 

• Asitli ve şekerli içkiler içmek

En yaygın sıvı şeker kaynağı şekerli alkolsüz içecekler, spor içecekleri, enerji içecekleri ve meyve sularıdır.

Şekere ek olarak, bu içeceklerin diş çürümesine neden olabilecek asit seviyeleri de yüksektir.

Finlandiya’da yapılan geniş çaplı bir araştırmada, günde 1-2 kez şekerli içecek içmek % 31 oranında daha fazla oyuk riski taşımaktadır.

Ayrıca, 5-16 yaşlarındaki çocuklarla Avustralya’da yapılan bir araştırmada, tüketilen şeker ile şekerlendirilmiş içeceklerin sayısının, bulunan boşlukların sayısı ile doğrudan ilişkili olduğu bulunmuştur.

Dahası, 20.000’den fazla erişkin içeren bir araştırma, sadece ara sıra şekerli bir içeceğin, 1-5 diş kaybetme riskinde şekerli içki içmeyenlerinkine kıyasla % 44’lük artışa neden olduğunu göstermiştir.

Bu, günde iki kez fazla şekerli bir içki içmenin 6 dişten fazlasını kaybetme riskinizi üç katına çıkarması anlamına gelmektedir.

Neyse ki bir çalışmada şeker alımının günlük kalorinin %10’dan azına düşürülmesinin diş çürümesi riskini azalttığı bulunmuştur.

 

• Şekerli İçecekleri Yudumlamak

Araştırmalar, içeceklerinizi içme şeklinizin boşluk geliştirme riskinizi etkilediğini göstermiştir.

Bir çalışma şekerle şekillendirilmiş içeceklerin ağzınızda uzun süre tutulması ya da sürekli yudumlanmasının boşluk riskini arttırdığını göstermiştir.

Bunun nedeni dişlerin kısmen şekere daha uzun süre maruz kalması, zararlı bakterilere dişe zarar verme imkânı vermesidir.

 

• Yapışkan yiyecekler yemek

“Yapışkan yiyecekler”, şekerler ve lolipoplardaki uzun ömürlü şeker kaynaklarıdır. Bunlar aynı zamanda diş çürümesiyle de ilişkilidir.

Çünkü bu gıdaları ağzınızda daha uzun süre muhafaza ederseniz, şekerleri giderek serbest kalır. Bu da zararlı bakterilere şekerinizi sindirip daha fazla asit üretmek için ağzınızda bolca zaman kazandırır.

Bunun sonucu ise uzun süreli demineralizasyon dönemleri ve kısaltılmış remineralizasyon süreleridir.

Patates cipsi, tortilla cipsi ve aromalı kraker gibi işlenmiş nişastalı gıdalar bile ağızda kalabilir ve boşluklara neden olabilir.

Sonuç olarak, şekerli abur cubur tüketmek, şekerli veya asitli içecekleri içmek, tatlı içecekleri yudumlama şekli ve yapışkan yiyecekler yiyip içmek gibi belirli alışkanlıklar diş çürümesiyle ilişkilidir.

 

Diş çürümesiyle mücadelede ipuçları

Araştırmalar diğer faktörlerin de oyukların gelişimini hızlandırabileceğini veya yavaşlatabileceğini bulmuştur. Bunlar arasında tükürük, yeme alışkanlıkları, flüorüre maruziyet, oral hijyen ve genel diyet bulunur.

 

• Ne yiyip içtiğinize dikkat edin

Tahıllar, taze meyveler, sebzeler ve süt ürünlerinden zengin dengeli bir diyetle beslendiğinizden emin olun.

Şekerli gıdalar ve şekerli ya da asitli içecekler tüketirseniz aralarda değil yemeklerinizle birlikte tüketin.

Ayrıca şekerli ve asitli içkiler içerken bir saman kullanmayı düşünün. Bu, içkilerdeki şekere ve aside daha az maruz kalmanızı dişlerinize verecektir.

Ayrıca, ağzınızda tükürük akışını artırmak için yemeklerinize çiğ meyve veya sebze ekleyin.

Son olarak, bebeklerin şekerli sıvılar ya da meyve suları içeren şişelerle yatmalarına izin vermeyin.

 

• Şekeri kesin

Şekerli ve yapışkan gıdalar ara sıra yenilmelidir.

Tatlılara maruz kalırsanız, ağzınızı durulama ve diş yüzeyine yapışan şekeri seyreltmeye yardımcı olmak için, biraz su içmelisiniz.

Asitli içecekler içerseniz, uzun bir süre ve yavaş yavaş yudumlamayın. Bu dişlerinizi şeker ve asit saldırılarına daha uzun süre maruz bırakır.

Bunun yerine, su için. Asit, şeker ya da kalori içermez.

 

• Ağız içi hijyenini iyi uygulayın

Şaşırtıcı olmayan bir şekilde oral hijyen de var.

Günde en az iki kez diş fırçalama, boşlukların ve diş çürümesinin önlenmesinde önemli bir adımdır.

Mümkün olduğunca her yemekten sonra ve sonra yatmadan önce fırçalama yapmanız önerilir.

Dişlerinizin korunmasına yardımcı olan flüorür içeren bir diş macunu kullanarak daha iyi oral hijyen sağlayabilirsiniz.

Ek olarak, tükürük akışını uyarmak dişleri yararlı minerallerle yıkamaya yardımcı olur.

Şeker içermeyen sakız çiğnemek, tükürük üretimini ve yeniden mineral maddesini uyararak plak oluşumunu önleyebilir.

Son olarak, hiçbir şey altı ayda bir diş hekiminizi ziyaret etmek gibi dişlerinizi ve dişetlerinizi sağlıklı tutmanızı sağlamaz.

Sonuç olarak, şeker alımınızı izlemenin yanı sıra, diş çürümesini önlemek için sağlıklı ve dengeli bir diyetle yemek yemeyi, dişlerinize iyi bakmayı ve diş hekiminizi düzenli olarak ziyaret etmeyi deneyin.

 

SONUÇ:
Şekerli bir şey yediğinizde ya da içtiğinizde, ağzınızın içindeki bakteriler onu parçalamak için çalışır.

Bununla birlikte, işlem sırasında asit üretirler. Asit, zaman içinde diş çürümesine neden olan diş minesini tahrip eder.

Bununla mücadele etmek için şekerli yiyecek ve içecek alımlarınızı özellikle yemekler arasında ve yatmadan önce minimumda tutun.

Dişlerin çürümesine karşı savaşı kazanmanın en iyi yolları, dişlerinize iyi bakmak ve sağlıklı bir yaşam tarzı uygulamaktır.