İnsanlar binlerce yıldır sakızın çeşitli türlerini çiğnemektedirler. Orijinal sakızlar ladin ağacı ya da Manilkara çamsakızı gibi ağaçların özünden elde edilmektedirler ancak çoğunlukla modern sakızlar sentetik kauçuktan yapılmaktadır.
Sakız Nedir?
Sakız çiğnemek ama yutmamak için dizayn edilen yumuşak lastik bir maddedir. Çeşitli markaların tarifleri arasında farklar bulunabilir fakat sakızlar temel malzemeler içerirler.
Gam(zamk): sindirilmeyen lastik yapıda sakıza çiğneme kalitesini veren maddedir.
Reçine: sakızın sağlamlığı ve birarada tutulması için eklenir.
Dolgu: kalsiyum karbonat ve talk gibi dolgunlaştırıcılar sakıza dokusunu vermek içindir.
Koruyucular: uzun raf ömrü için eklenir. En popüler olan organik madde olan bütillenmiş hidroksitolündür.
Yumuşatıcılar: sakızın nemini korumak ve sertleşmesini önlemek için kullanılır. Parafin veya bitkisel yağ gibi balmumu içerebilirler.
Tatlandırıcılar: popüler olanlar şeker kamışı, pancar veya mısır şurubu içerebilirler. Şekersiz sakızlar ise aspartam ya da ksilitol gibi alkolden elde edilen yapay tatlandırıcılar içerirler.
Lezzet Arttırıcılar: lezzeti arttırmak için kullanılırlar. Sentetik veya doğal olabilirler.
Çoğu sakız üreticileri kendi tariflerini sır olarak saklarlar. Sık sık spesifik olarak zamk, reçine, dolgu, yumuşatıcı ve antioksidanlardan bahsederler.
Sakızın İçindeki Malzemeler Güvenli mi?
Genelde sakızlar güvenli olarak görülürler ancak bazı marka sakızlar az miktarda tartışmalı malzemeler içermektedirler. Bu miktarlar genelde zarar verecekleri düzeyden çok daha azdır.
Bütillenmiş Hidroksitolün (BHT)
BHT bir çok işlenmiş gıdaya koruyucu olarak eklenen bir antioksidandır. Yağların ekşimesinden koruyan ve gıdanın bozulmasını durduran maddedir. Kullanımı tartışmalıdır. Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalarda yüksek doz kullanımının kansere sebep olduğu gösterilmiştir. Çalışmalar karışık olarak diğer çalışmaların sonuçlarında aynı etkiler bulunmamıştır. İnsanlar üzerine yapılan çalışmalar çok azdır ve bu sebeple insanlarla ilgili etkisi bilinmemektedir. Yine de kilo başına 0.25mg gibi düşük dozda kullanılması BHT’nin FDA ve EFSA tarafından genellikle güvenli varsayılmaktadır.
Titanyum Dioksit
Titanyum diokside ürünü beyazlatmak ve dokusunu yumuşatmak için yaygın kullanılan katkı maddesidir. Hayvanlar üzerinde yapılan bazı çalışmalar göstermiştir ki titanyum dioksidin çok yüksek dozu farelerde sinir sistemi ve organ hasarı ile ilişkilidir. Ancak insanlar üzerindeki etkisi bilinmemektedir. Şu anda insanların yedikleri gıdalardan aldıkları titanyum dioksit miktarı güvenli görülmektedir. Yine de güvenli tüketim limitinin belirlenmesi için daha çok araştırma gereklidir.
Aspartam
Aspartam şekersiz ürünlerde yaygın olarak kullanılan yapay bir tatlandırıcıdır. Baş ağrısından obeziteye hatta kansere kadar bir çok probleme sebep olduğu iddia edildiği için çok tartışmalıdır. Ancak güncel olarak aspartamın kansere veya kilo alımına sebep olduğuna dair bi kanıt bulunmamaktadır. Aspartamın metabolik sendrom ve baş ağrısıyla bağlantılı kanıtlar ise çok zayıftır. Sonuç olarak gün içinde önerilen miktarlarda aspartam tüketmenin zaralı olmadığı düşünülmektedir.