Pandemi Döneminde Duygusal Yeme ve Sezgisel Beslenme

Duygusal Yeme Nedir?

Duygusal yeme “kaygı veya sinirlilik gibi olumsuz duygulara yanıt olarak aşırı yemek yeme eğilimi’ olarak tanımlanmıştır. Duygusal yeme olumsuz duygulara verilen yanıttır. Başta yeme bozuklukları olmak üzere diğer psikolojik sorunlarda birey beslenme durumu değişebilir. Bu sorunlara örnek olarak başta depresyon olmak üzere yeme bozuklukları, düşük ruh hali örnek verilebilir. 

Duygusal yemeyi tetikleyen stres, kaygı, öfke kontrolsüzlüğü gibi olumsuz duygular beslenme düzenini bozmakla beraber besin seçimi, besin çiğneme hızı gibi diğer tüm beslenme aşamaları üzerinde etkilidir. Olumlu duygular ise bireyi sağlıklı besinlere yönlendirmekle birlikte kişinin haz almasını sağlamaktadır.

 

Pandemi ve Duyusal Yeme

Çevresel faktörlere bağlı olarak ortaya çıkan stresin azaltılması, kişilerdeki duygusal açlığın azalmasını sağlamaktadır. COVID-19, bir çevresel stres faktörüdür. COVID-19 virüsünün pandemi halini almasıyla tüm dünyada karantina süreci başlamıştır. Bu karantina sürecinde insanların %38’inin psikolojik olarak önemli ölçüde etkilendiği görülmüştür.  Bu sürecin belirtileri kişiden kişiye göre değişebilmekle birlikte çoğunlukla anksiyete ve depresyon olarak karşımıza çıkmaktadır. 

Yapılan bir çalışmaya göre pandemi süreciyle birlikte bireylerin anksiyete oranlarının %31,9’a yükseldiği belirtmiştir. Depresyon görülme oranının ise 3 kat arttığı gözlenmiştir. COVID-19 karantinasında ise insanların %50’sinin yeme alışkanlıklarının değişmesiyle kendilerini endişeli hissettiği görülmektedir. Kaygıya ve strese yanıt olarak ise kalorisi yüksek olan çikolata ve fast food ürünleri gibi besinlere yönelim artmıştır. 

Yiyecekleri bir rahatlama aracı olarak görmekte ve daha iyi hissetmek için yemek yemeyi arttırdıkları gözlenmiştir. Bu bireylere dikkatli bir tutum izlenerek düşünce ve duygulara karşı yargılayıcı olmayan “sezgisel beslenme duruşu” benimsenmelidir. Amaç kişinin farkındalığını arttırmak ve bununla birlikte besin arzusunu azaltmak olmalıdır. 

 

                Fiziksel Açlık                 Duygusal Açlık
Yavaş yavaş acıkma hissi gelmektedir. Bir anda kişi acıktığını hissetmektedir.
Fiziksel belirtileri vardır. Örnek: karın guruldaması Fiziksel bulguları yoktur. Kişi hissettiklerini söylemektedir.
Kişinin hayati durumunu sürdürebilmesi için gereklidir. Olumsuz durumlardan sonra ortaya çıkmaktadır. 
Kişi yemek yemeyi erteleyebileceğinden bahseder. Kişi saplantılı bir şekilde yemek yemesi gerektiğini düşünür.
Yemek sonrası suçluluk hissedilmez, kişi keyifle yer. Yemek sonrası suçluluk hissedilir, kişi pişman olabilir.
Kişi sağlıklı besinlerle tatmin olabilmektedir. Kişinin tercihi genelde sağlıksız ve yüksek kalorili olmaktadır.

 

Sezgisel Beslenme

Sezgisel beslenme; duygularınızı, fiziksel açlığınızı tanımanıza ve bunlarla başa çıkmanıza yardımcı olan bir yeme tutumudur. Yeme bozuklukları, duygusal yeme, depresyon ve anksiyete gibi birçok durum için kullanılır. 

Sezgisel Beslenme bir diyet değildir, farkındalıklı bir yeme davranış modelidir. Bu farkındalıklı beslenme duygusal veya çevresel etkenlerin aksine, fizyolojik açlık ve tokluk ipuçlarına yanıt olarak yemek yeme olarak tanımlanan bir tür uyarlamalı yeme tarzıdır. Yani temelde, belirli sağlık sorunlarına yol açabilecek yiyecekler (örn. Besin alerjisi, gıda intoleransı) haricinde diğer yiyecek türlerinde herhangi bir kısıtlama yoktur. 

Her şeyden önce, sezgisel yemenin bir “diyet” olmadığının farkında olmalıyız. Bu yaklaşımın temel amacı, kilo verdirmek değil; insanların yeme davranışlarına odaklanmaktır. Bu sürecin olumlu etkisiyle kişiler kilo verebilir bu doğaldır. 

Farkındalıklı yeme ile duygusal yeme azaldığı için alınan kalori de azalacaktır. Sezgisel yeme alışkanlığını niye kazanmamız gerektiğini düşündüğümüzde ise, duygusal yemeyi azaltmak, bedenimizi dinlemek ve uygulanan yanlış diyetlerden dolayı oluşan kısıtlama düşüncelerini azaltmamızı sağlamaktadır. Aynı zamanda açlığınızı / tokluğunuzu ayıramadığınızı düşünüyorsanız ve yemekten sonra kendimi tok hissetmiyorum diyorsanız sezgisel yemek sizin için iyi bir çözüm olabilir.

 

Pandemi Sürecinde Duygusal Yeme Nasıl Önlenebilir?

Öncelikle duygu durumuzu düzenlemek ve stres atmak için hobiler edinmeyi deneyebilir ya da profesyonel yardım alabilirsiniz. Kitap okumak, resim yapmak, örgü örmek, bulmaca çözmek vs. egzersizler duygusal açlıkla başetmede yardımcı olabilir. Bazı besinleri kötü ve yasak besin olarak etiketlemek duygusal yemede olumsuz etkilere yol açabilmektedir. Yasak değil dengeli ve yeterli beslenme esas alınmalıdır. 

Öncelikle derin nefes alın ve bir bardak su için. Susama merkezi ile açlık-tokluk merkezi beyinde konum olarak yakındır ve bazen beynimizden gelen sinyalleri karıştırabilir. Daha sonra açlığınızı puanlayın. Ekstra olarak 6-7 adet zeytin atıştırmak da duygusal açlığı ve tatlı krizini bastırmaya yardımcı olabilmektedir. 

Yemek yemek için gerekli açlıkta değilseniz neden yemek yemek istediğinizi ve yemek yediğiniz zaman sorununuzun çözüme ulaşıp ulaşmayacağını düşünün. Kendinizin farkına varmak duygusal yemeyi oldukça azaltmaya yardımcı olacaktır. 

 

Bir yorum Yaz