Kediotu Kökü (Valerian Root) Hakkında Bilmedikleriniz

Kediotu Kökü (Valerian Root) Nasıl Gevşeyip Daha İyi Uyumanızı Sağlar?

Kediotu kökü (Valerian Root), genellikle “nature’s Valium” olarak adlandırılır. Aslında, bu bitki eski çağlardan beri sakinleştirici ve uykuya teşvik ettirici olarak kullanılmıştır.

Her ne kadar çok rağbet gördüyse de, etkinliği ve güvenliği hakkında soru işaretleri vardır.

Bu makale, kediotunun faydalarını özetlemekte, güvenliğiyle ilgili endişeleri araştırmakta ve en iyi sonuçları almak için onu nasıl kullanacağınız konusunda rehberlik etmektedir.

 

Kediotu Kökü nedir?

Valeriana officinalis, yaygın olarak kediotu olarak bilinir. Asya ve Avrupa’da yaşayan bir bitkidir. Aynı zamanda ABD, Çin ve diğer ülkelerde de yetiştirilmektedir.

Kediotu bitkisinin çiçekleri yüzyıllar önce parfüm yapmak için kullanılıp, kök kısmı geleneksel tıpta en az 2000 yıl kullanıldı.

Kediotu kökü narin kokulu çiçeklerin aksine, uçucu yağlar ve sedatif etkilerinden sorumlu diğer bileşikler nedeniyle çok kuvvetli, toprak kokuludur.

İlginçtir ki “kediotu(valerian)” ismi, “güçlü olmak” veya “sağlıklı olmak” anlamına gelen Latince fiil valere’den türemiştir.

Kediotu kökü özütü kapsül veya sıvı formda takviye olarak mevcuttur. Aynı zamanda çay olarak da tüketilebilmektedir.

 

Nasıl İşe Yarar?

Kediotu kökü, uykuyu teşvik edebilen ve kaygıları azaltabilen bir takım bileşikler içerir. Bunlara valerenik asit, izovalerik asit ve çeşitli antioksidanlar dahildir.

Kediotu, gama-aminobütirik asit (GABA), beyninizdeki sinir uyarılarını ve sinir sistemini düzenleyen kimyasal bir haberci ile etkileşimde dikkatleri üzerine çekti. Araştırmacılar, akut ve kronik strese bağlı düşük GABA düzeylerinin anksiyete ve düşük kaliteli uyku ile bağlantılı olduğunu göstermiştir. Valerenik asitin beyindeki GABA’nın parçalanmasını inhibe ettiği; sakinlik ve huzur duygusunu sağladığı bulundu. Bu, Valium ve Xanax gibi anti-anksiyete ilaçları ile aynı etkileri verir.

Kediotu kökü, ayrıca, sedatif ve uyku arttırıcı özelliklere sahip olan, hesperidin ve linarinden oluşan antioksidanları içerir. Bu bileşiklerin birçoğu, strese karşı korku ve duygusal tepkileri işleyen beynin bir parçası olan amigdalada aşırı aktiviteyi engelleyebilmektedir.

Bir çalışma, farelerin kediotu tedavisi ile tedavi edilmesinin, ruh hali düzenlenmesinde rol oynayan bir beyin kimyasalının serotonin seviyelerini koruyarak fiziksel ve psikolojik strese olan yanıtlarını geliştirdiğini bulmuştur.

Ayrıca, araştırmacılar izovalerik asitin, ani veya istemsiz kas kasılmalarını, epilepsiyi tedavi etmek için kullanılan bir ilaç olan valproik aside benzer şekilde etki sağlayabileceğini göstermiştir.

 

Kediotu Kökü Rahatlamanıza Yardımcı Olur

Stres altındayken sakin kalmak zor olabilir.

Araştırmalar, kediotu kökünün stresli durumlara yanıt olarak ortaya çıkan kaygılı duyguların hafifletilmesine yardımcı olabileceğini göstermektedir.

Bir çalışmada, labirent deneyinden önce kediotu kökü ile tedavi edilen sıçanlar, alkol verilen veya tedavi görmeyen sıçanlara göre daha az kaygı uyandırıcı davranış sergiledi.

Zor zihinsel testler verilen sağlıklı erişkinlerde yapılan bir araştırma, kediotu ve limon balsamı kombinasyonunun kaygı puanlarını azalttığını ortaya koymuştur. Bununla birlikte, son derece yüksek miktarda alınan takviyelerin aslında kaygı puanlarını artırdığı görülmüştür.

Kediotu kökü, akut strese yanıt olarak kaygıyı azaltmanın yanı sıra, genelleşmiş kaygı bozukluğu veya obsesif kompulsif bozukluk (OKB) gibi endişeli davranışlarla karakterize edilen kronik rahatsızlıklara da yardımcı olabilmektedir. OKB olan yetişkinlerin sekiz haftalık kontrollü bir çalışmasında, günlük olarak kekik özütü aldığı grup obsesif ve kompulsif davranışlarda kontrol grubuna göre anlamlı bir azalma göstermiştir. Dahası, OKB’yi tedavi etmek için yaygın olarak kullanılan birçok ilaçtan farklı olarak, kediotu kökü  önemli yan etkilere neden olmamıştır.

Bir başka çalışmada, odaklanmada veya hiperaktif davranışlarda zorluk yaşayan çocuklara kediotunun faydalı olabileceği öne sürülmüştür. 169 ilkokul çocuğunun kontrollü çalışmasında, kediotu ve limon balsamı kombinasyonu, en şiddetli semptomlara sahip çocuklar arasında odaklanma, hiperaktivite ve dürtüselliği % 50’den fazla denetlemiştir.

 

Kediotu Kökü, Daha İyi Uyumanıza Yardımcı Olur

Uyku bozuklukları oldukça yaygındır.

İnsanların yaklaşık % 30’unda uykusuzluk yaşandığı, yani uykuda zorluk çektiği, uykuda kaldıkları veya yüksek kalitede onarıcı uyku elde ettiği anlamına geldiği tahmin edilmektedir (18).

Araştırmalar, kediotu kökünün alınmasının uykuya dalmak için gereken süreyi azaltmasının yanı sıra uyku kalitesini ve miktarını olumlu olarak etkilediğini göstermektedir. Uyku güçlüğü çeken 27 genç ve orta yaşlı erişkin üzerinde yapılan kontrollü bir araştırmada 24 kişi iyileşen uyku durumunu bildirdi ve bunların 12’si 400 mg kediotu kökü aldıktan sonra uyumu “mükemmel” olarak bildirmiştir.

Yavaş dalga uykusu, aynı zamanda derin uyku olarak da bilinir; vücudu onarmak ve şarj etmek için önemlidir, böylece iyi dinlenmiş ve enerjik bir uyanıklık sağlanır.

Uykusuzluğa sahip yetişkinlerde yapılan bir çalışmada, tek bir kediotu dozu % 36 daha hızlı derin uyku elde etmelerini sağlamıştır. Ek olarak derin uyku süresi, kediotu kökü alımından sonra artmıştır.

Kediotu, uykusuzluk yaşayan insanlara benzodiazepin gibi aldıktan sonra zamanla bağımlılığa neden olabilecek yatıştırıcı ilaçlara yardımcı olabilmektedir.

Uzun süreli kullanımdan sonra benzodiazepinlerin bırakılması ile ilgili olarak zorlanma belirtileri çeken kişilerin bulunduğu bir çalışmada, iki haftalık kediotu kökü tedavisinden sonra uyku kalitesinde önemli iyileşmeler bildirilmiştir.

Kediotu kökünün uykudaki etkilerini inceleyen çoğu araştırma yetişkinlerde yapılmış olmakla birlikte, uyku bozukluğu çeken çocukların da yararlanabileceğini gösteren birkaç çalışma bulunmaktadır. Gelişimsel olarak gecikmiş, uyku bozukluğu olan çocukların sekiz haftalık küçük bir çalışmasında kediotu kökü uykuya dalmak için geçen zamanı azaltıp, toplam uyku süresini uzatarak daha kaliteli uyku sağlamıştır.

Ancak, birçok araştırmanın sistematik değerlendirmesi, kediotu kökünün güvenli olduğunu kanıtlamış olsa da; bazı araştırmacılar, uyku bozuklukları için plasebodan daha etkili olduğunu doğrulamak için yeterli kanıt bulunmadığını düşünmektedirler.

Kediotu Kökünün Diğer Faydaları

Diğer koşullar üzerindeki etkileri hakkında daha az yayınlanmış araştırma bulunmaktadır. Bununla birlikte, bazı araştırmalar, kediotu kökünün aşağıdaki durumlarda da yarar sağlayabileceğini önermektedir:

Menopoz: Menapozdaki kadınlardan birinde 765 mg günlük kediotu tedavisi ile sekiz haftalık tedavi süresince sıcak basma şiddetinde ciddi düşüşler ve sıcak basma frekansında azalmalar görülmüştür.

Menstrüel sorunlar: Premenstrüel sendrom (PMS) veya ağrılı menstruasyondan muzdarip kadınlar kediotu terapiden yararlanabilirler. Bir çalışma, PMS’nin fiziksel, duygusal ve davranışsal belirtilerinin iyileştiğini keşfetmiştir.

Huzursuz bacak sendromu: Huzursuz bacak sendromlu kişilerde sekiz haftalık bir çalışma, günde 800 mg kediotu alanlarda semptomları iyileştirdiğini ve gündüz uykusuzluğunu azalttığını gösterdi.

Parkinson hastalığı: Bir çalışma, kediotu terapisi alan Parkinson hastalığına sahip farelerin daha iyi davranış, inflamasyonda azalma ve antioksidan seviyelerinde artışa yol açtığını tespit etmiştir (39).

 

Herhangi bir Olumsuz Etkisi Var mı?

Kediotu’nun çoğu insan için oldukça güvenli olduğu görüldü.

Araştırmalar, DNA’da olumsuz değişikliklere neden olmadığını ve bunları kaygıyı giderme ve uykuyu geliştirmek için kullanan hastalarda kanser tedavisine müdahale etmediğini bulmuştur. Dahası, istenilen gibi kullanıldığında zihinsel veya fiziksel performansı etkilediği görülmemektedir.

Bir çalışma akşam saatlerinde kediotu terapisi alan kişilerde sabah; reaksiyon zamanı, uyanıklık veya konsantrasyon açısından fark bulamamıştır.

Birçok anti-anksiyete veya uyku ilacından farklı olarak, kediotu normal kullanıma bağlı bağımlılık veya bırakılması durumunda geri çekme belirtileri ile ilgili sorunlara neden olmamaktadır.

Yan etkiler nadiren de olsa, bazı vakalarda kediotunun baş ağrısı, mide ağrısı ve baş dönmesine neden olduğu bildirilmiştir. İronik bir şekilde uykusuzluk da nadiren rapor edilmiştir.

Karaciğer hastalığınız veya başka ciddi tıbbi durumunuz varsa, kediotu almanın güvenilirliği konusunda doktorunuzla konuşmanız önemlidir.

Ayrıca gebe kadınların ve üç yaşın altındaki çocukların tıbbi kontrol ve takibi sağlanmadan kediotunu almaması önerilir; çünkü bu gruplar için potansiyel riskler değerlendirilmemiştir.

 

Kediotu Kökü Kullanımından En İyi Faydayı Nasıl Sağlarım?

Kediotu, istenen etkiye yönelik olarak alındığında en iyi sonucu verecektir.

Uyku güçlüğü çekenlerde yapılan birçok çalışmada, 400-900 mg kediotu özütü kullanılmıştır ve bu da güvenli ve etkili bir dozaj olarak gösterilmiştir. En iyi sonuç için, yatmadan önce 30 dakika ila iki saate kadar sürebilmektedir.

Fazla dozun her zaman en iyi olmayabileceğini unutmayın.

Bir çalışma gece 450 mg veya 900 mg kediotu kökü kullanmanın insanların daha hızlı uykuya dalmasına ve uyku kalitesinin iyileşmesine yardımcı olduğunu bulmuştur. Bununla birlikte, 900 mg doz ertesi sabaha karşı uyuşukluk hissi yaşatmıştır.

Kapsüllere alternatif olarak, 2-3 gram kurutulmuş kediotu kökü kullanılarak sıcak suda 10-15 dakika bekletilmiş bir çay hazırlanabilmektedir.

Araştırmalar, kediotunun en az iki hafta düzenli olarak alındıktan sonra daha sonra iki ila dört hafta daha almaya devam edilmesi gerektiğini öne sürmektedir.

Kediotu kökü uyuşukluğa neden olabileceği için, araç veya ağır makine kullanımı planlıyorsa yahut çalışma ya da uyanıklık gerektiren diğer faaliyetler gerçekleştirilecekse kullanımı önerilmez.

Kaygı için, öğün saatlerinde günde üç kez 120-200 mg’lık küçük bir dozaj alımı ile son dozajın yatmadan hemen önce alınması yararlı olurken, daha fazla doz alımı uykusuzluğa neden olabilmektedir.

Alkol, yatıştırıcı veya anti-anksiyete ilaçları, depresyon etkilerini artırabileceğinden şifalı bitkiler, kediotu kökü ve diğer takviyeleri ile birlikte asla alınmamalıdır.

 

Son Olarak:

Kediotu, uykuyu iyileştirmeye, gevşemeyi geliştirmeye ve kaygıları azaltmaya yardımcı olabilecek bir bitkidir.

Önerilen dozda alındığında güvenlidir ve alışkanlık yaratmamaktadır. Bazı durumlarda, benzodiazepinler ve benzeri ilaçların yerini alabilmektedir.

Bununla birlikte, özellikle diğer ilaçları kullanıyorsanız veya ciddi bir sağlık durumunuz varsa, kediotunu kullanmadan önce doktorunuzla konuşmanız önemlidir.

Çalışmalar, birçok insanın kediotu ile mükemmel sonuçlar aldığını gösterirken herkeste aynı olumlu etkiler görülemeyebilir.

Uyku ve ruh hali, stresle başa çıkma becerinizi geliştirebilmektedir.

Comments 16

  1. Aylinnil
    20/11/2019

    Merhaba kedi otu kullanmak istiyorum ama piyasada bi dolu var ve da şurup formu ya da damla formu varmıdir? Hangi markalqr güvenilir?Stres ve uykusuzluk için ilac kullanmak istemiyorum. Neler kullanilabilir?

    1. Diyetisyen Emre Uzun
      14/12/2019

      malesef marka önerisi vermemekteyim

      1. Oguz
        27/11/2021

        Peki 6 hafta sonra birakilmasimi gerekiyor Bu hap

  2. Mustafa
    27/12/2019

    Hocam bendeki kapsüller 670 mg lik. Stres,depresyon vs. için de kullanmak istiyorum dolayısıyla gün içinde de kullanmam gerekir. Bir kapsül yatmadan önce bir tane de gündüz kullansam 1340 mg eder fazla mı olur sizce?

    1. Diyetisyen Emre Uzun
      30/12/2019

      Bunun için öncelikle doktorunuzla görüşmenizi tavsiye ederim

  3. Miyassar Allagulyyeva
    10/02/2020

    Merhaba 25 hafta hamileyim kedi otu kullanabilirmiyim çok uykususundur iki gün tam uyumadim daha önce 2 saat gibi uyumusumdum

    1. Diyetisyen Emre Uzun
      15/03/2020

      hayır kullanmayın.

  4. Şeyda
    28/05/2020

    Hocam merhaba, Midede yara ve reflüsü olan kullanabilir mi ?

    1. Diyetisyen Emre Uzun
      03/07/2020

      Normalde dokunmaz ama kişisel bir durum. Deneme yanılma yoluyla bakılabilir.

  5. Belgin
    02/11/2020

    Tansiyon hastasıyım. Kullanmanda sakınca var mı acaba. ..

    1. Diyetisyen Emre Uzun
      06/12/2020

      tansiyonu düşürebilir. Doktorunuz izin verirse olabilir

  6. CANSU
    20/03/2021

    MERHABA ANTİDEPRESAN KULLANAN BİRİ KEDİ OTU ÇAYI İÇEBİLİR Mİ

    1. Diyetisyen Emre Uzun
      06/04/2021

      merhabalar antidepresan kullanıyorsanız gerek yok

  7. Ahmet özdoğan
    11/05/2021

    oğlum için aldım 1 hafta oldu şu an çok olumlu oldu diye düşünüyorum

  8. Ahmet özdoğan
    11/05/2021

    oğlum için aldım 1 hafta oldu şu an çok olumlu oldu diye düşünüyorum. 1ay sonrada yazacağım

    1. Uzman Diyetisyen Emre Uzun
      13/05/2021

      ☺️🙏🏽

Bir yorum Yaz