Karın ağrıları için sadece bir organı sorumlu tutmak yanlıştır.  Karın problemleri kısa yaşayanabilir, şiddetli ve çabuk gecici olabilir veya yalnızca yemekten sonra ortaya çıkabilir.

Karın ağrısı nedenleri;

 

• Safra Taşları

Safra kesesi, karaciğerin altında asılı duran küçük bir kesedir. Safra taşları ise yağları sindirmek için gerekli olan safrayı temizlemektedir. Bu taşlar şişmeye ve kalın bağırsağın tıkanmasına sebep olabilmektedir.

Safra taşı ağrısı özellikle yağlı gıdalardan sonra üst karnın sağ tarafına doğru eğilimlidir. Yağlı yemekler safra kesesi ile kontratı tetikler. Safra kesesi iltihabına sebep olabilmektedir.

 

• Pankreatit

Pankreasın iltihaplanması üst veya orta karında ağrıya neden olmaktadır. Bazı insanlarda sırt kısmında da ağrılara neden olmaktadır.

Ağrıyı gidermek için sırt bölgesini yere doğru eğip geriye yatmak, sıkıcı bir ağrı, bulantı ve kusmaya neden olmaktadır. Ağrı bir uzman olmadan gidermeye çalışmak doğru değildir.

Safra kesesi ve pankreas aynı kanalı kullanarak sindirim salgılarını bağırsağa göndermektedir. Safra taşı gibi pankreatit sebebi de çok fazla alkol alımıdır.

 

• Mide

Gastroözofageal reflü hastalığı, üst mide ve alt göğüs ağrısı  mide yanmasına sebep olmaktadır. Mideyi özofagustan ayıran kapakçık zayıf olup, mideden gelen gıda ve asidin yukarı doğru sıçramasına izin vermektedir.

Çok fazla yemek yemek veya yanlış yiyecek türü (örneğin yağlı yiyecekler) reflü semptomlarını kötüleştirmektedir.

Kilo vermek, ne yendiğine dikkat etmek ve antasidler, H2 blokerler ve proton pompa inhibitörleri gibi ilaçlar da reflü semptomlarının azalmasına yardımcı olmaktadır.

• Laktoz İntoleransı

Dünyadaki milyonlarca insanda laktoz intoleransı olduğu bilinmektedir. Bazı ırkların laktozu daha zor tolere ettiği ve bazılarının da laktozu sindiren enzimleri bulunmadığı bilinmektedir.

Gıda intoleransları hafif-şiddetli karın ağrısına neden olmaktadır. Belirtiler şişkinlik, ishal, geğirme isteği, gaz ve hazımsızlık içerir ve hassasiyet seviyesine bağlı olarak değişir.

Çözümü; Süt ve peynir gibi süt ürünlerini diyetten çıkarmak ve paketli gıda tüketime dikkat etmektir. Paketlenmiş gıdalarda sıklıkla süt ürünlerinin veya peynir altı suyunun, bir çok protein tozu karışımının ve diğer gıda gıdalarda bulunan süt esaslı yan ürünlerin bulunduğu görülmektedir.

 

• İlaç Yan Etkileri

Bazı ilaçlar kostik (hayvan ve bitki dokularını yakan aşındıran) olabilmektedir ya da midenin boşaltılmasını yavaşlatabilmektedir, ağrıya neden olabilmektedir.

İbuprofen ve aspirin gibi NSAID’ler (nonsteroid antienflamatuvar ilaçlar)   olarak bilinen ağrı kesiciler kostik özelliğe sahiptir ve mide zarında şişmeye ve ülsere neden olabilmektedir.

Kemik yoğunluğunu korumaya ve osteoporozu önlemeye yardımcı olan oral bifosfonatlara dikkat etmek gerekmektedir çünkü bu ilaç sınıfı özofagusta şişmeye ve ağrıya neden olabilmektedir.

Ayrıca azitromisin içeren antibiyotikleri mide de koruyucu bir tabaka olması için yemekten sonra almak gerekmektedir.

Narkotik ve kan basıncı ilaçları midenin duvarlarını rahatlatmaktadır. Gıdaların mideye yerleşmesine, midede fermente olmasına izin vermektedir ve rahatsız bir hisse sebep olmaktadır.

 

• Divertikülit

Divertikülit  bağırsağın zarında yada  genellikle kolondan oluşturulan ceplerdeki iltihaptır.

Semptomlar, antibiyotiklere cevap verebilecek olan alt karın kramplarını içermektedir. Yüksek lifli bir diyet yardımcı olmaktadır. Daha ağır vakalarda, apse, kanama ve hatta deliklere neden olabilmektedir ve bu da şiddetli ağrıya ve hatta cerrahi operasyona gereksinim ile sonuçlanmaktadır.

 

• Gluten İntoleransı

Bazı insanlar, buğday, arpa ve çavdarın içinde bulunan bir protein olan glutene karşı hassasiyet sahibidir. Gluten intoleransının en şiddetli biçimi çölyak hastalığıdır.

Gluten intoleransı olan kişilerde gluten proteini ince bağırsakta hasara neden olmaktadır. İnce bağırsak normal çalışmaz, besin maddelerini absorbe etmez.  Gaz, şişkinlik, hafif-şiddetli ağrı ve yorgunluk gluten intoleransı ve çölyak hastalığı semptomlarıdır.

İnce bağırsakların besin maddelerini absorbe etmesindeki yetersizlik kronik ishal, kilo kaybı ve hatta yetersiz beslenmeye neden olmaktadır.

 

• Endometriozis

Endometriozis sadece kadınları etkilemektedir. Uterusun zarından hücreler kaçtığında ortaya çıkan, vücudun diğer yerlerinde ve genellikle pelvisin bir yerinde büyümeye başlayan bir durumdur.

Ağrı, düzensiz kanama ve infertilite görülmektedir. Endometriozis teşhisi güçtür ve genellikle jinekolog tarafından pelvik bir ultrasona sevk gerektirir.

Endometriozis küçük bir alanla sınırlıysa, ameliyat yardım edebilmektedir. Aksi halde menstrüel siklus ağrılı belirtiler göstermeye eğilimli olduğu için ağrı kesici ilaçlar ve hormon tedavisi ile tedavi edilir.

 

• Tiroid Problemleri

 Tiroid vücudun çeşitli işlevlerini düzenler ve sindirim sistemi organlarından biridir.  Tiroid bezi boyun bölgesinde olmasına rağmen vücutta başka bölgelerde de sorunlara neden olmaktadır.

Tiroid çok fazla hormon üretirse (hipertiroidizm), sindirim sistemini hızlandırarak ishale ve karın kramplarına neden olmaktadır.

Düşük aktif bir tiroid (hipotiroidizm) sindirim sistemini yavaşlatmaktadır. Kabızlık ve gazdan dolayı ağrıya neden olmaktadır.

 

• Parazitler

Parazitler mide astarına yerleşir veya ince bağırsakta, kolonda yaşayabilir.

Birçok çeşidi vardır. ABD’de en yaygın olanı Giardia ve Cryptosporidium’dur. Bunlar kirlenmiş havuzlarda veya göllerde kontamine suyun içilmesiyle vücuda girebilmektedir. Salgınlarda ve pastörize edilmemiş elma şarapları ile de vücuda girebilmektedirler.

Küçük protozoonlar, maruz kaldıktan sonra 2-10 gün sonra (kripto için) veya 1-3 hafta sonra (Giardia için)  kramp, ishal ve mide bulantısına neden olmaktadır.

Parazitlerin diğer türleri az pişmiş veya kirlenmiş yiyeceklerle alınmaktadır.

 

• Apandisit

 Appendix vermiformis (apandis) iltihaplanmasıdır.

Apandisit çocuklarda ve genç yetişkinlerde daha sık görülmektedir. Genellikle orta karında ağrı ile başlar ve karın sağ alt kısmına doğru ilerlemektedir.

Apandisin alınmasında gecikme uzun süreli hastaneye yatma ve potansiyel olarak hayatı tehdit eden peritonite yol açmaktadır.

 

• Ülser

Peptik ülser hastalığı, midede ve duodenumda ülserler (ince bağırsağın ilk kısmı) karın ağrısının ortak bir kaynağıdır.

Ağrı genellikle orta üst karın bölgesine çarpmaktadır ve yemeklerden sonra ortaya çkmaktadır. Duodenal ülser gece uyanmalarına sebep olmaktadır.

NSAID ilaçları ve Helicobacter pylori (H. pylori) bakterileri başlıca nedenleridir. Antibiyotikler ve asit baskılayan ilaçlar genellikle bakterilerin neden olduğu ülserler için kullanılmaktadır.

 

Şekersiz Sakız

Bazı şekersiz ürünlerde bulunan sorbitol fazla tüketilirse ağrı ve ishale neden olmaktadır.

Sorbitolü vücut bunu absorbe edememektedir. Sorbitol kolondaki bakterilere bulaşır ve diyareye katkıda bulunan gazlar üretir.

 

• Stres

Stres baş ağrısı, yüksek tansiyon, uykusuzluk ve karın problemine yol açabilmektedir.

Depresyon, irritabl bağırsak sendromunun yanı sıra (iştah kaybı ve kilo kaybı da dahil olmak üzere) sindirim problemleriyle bağlantılıdır. Depresyon karın ağrısına neden olmaktadır. Sürekli karın ağrısı da kolayca depresyona ve endişeye yol açmaktadır.

 

• Gıda Zehirlenmesi

Virüslerden veya bakterilerden kaynaklı gıda zehirlenmesi diyare ve kusma ile birlikte karın ağrısına neden olmaktadır.

Nadir durumlarda, gıda zehirlenmesi ciddi veya ölümcül olabilmektedir. Genel olarak, gıda zehirlenmesinden kaynaklanan semptomlar 1-2 gün sürmektedir.

 

• Enflamatuar Barsak Hastalığı

İnflamatuvar bağırsak hastalığı (IBD) küçük veya kalın bağırsakta bir enflamasyon olduğunu açıklamaktadır. Crohn hastalığı ve ülseratif koliti içerir.

IBD’den kaynaklanan iltihap, ishal ve rektal kanama ile birlikte karın ağrısına neden olabilen yara izi ve tıkanma görülmektedir. Semptomlar kroniktir. IBD yakından izlenmelidir, çünkü yaşamın ilerleyen dönemlerinde kanser kadar ciddi sorunlara neden olmaktadır.

 

• İrritabl Bağırsak Sendromu

İrritabl bağırsak sendromu (IBS) kronik karın ağrısı ve bağırsak hareketlerinde değişikliklere (örneğin, kabızlık ve diyare değişimi) sebep olsa da, iltihaplı bir durum değildir ve rektal kanama görülmemektedir.

Genellikle erkeklerden daha fazla kadınları etkilemektedir, IBD kadar semptomları ciddi değildir. Semptomların tedavisi ile tedavi edilmektedir. IBD gibi kansere kadar ilerlediği görülmemektedir.

 

• Pelvik İnflamatuar Hastalık

Fallop tüplerinin, rahmin veya yumurtalıkların bakteriyel enfeksiyonu olan pelvik inflamatuvar hastalığı (PID)  karnın altında ağrıya neden olmaktadır. PID fallop tüplerine zarar vererek gebelik şansını düşürmektedir.

Gonore ve klamidya gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklar PID’e neden olmaktadır. Prezervatifler ile korunarak bulaşılar önlenebilmektedir.

 

• Kabızlık

Kabızlık, mide ağrısına neden olmaktadır. Çünkü dışkı, kolonu zarar verecek şekilde uzatır.

Kabızlığı önlemek için daha fazla su içip daha fazla lif tüketmek gereklidir. Uzun süreli kabızlık sorunlarında alaturka tuvalet kullanımı tercih edilmelidir.

 

• Kanser

Karaciğer, pankreas, mide, safra kesesi veya yumurtalıklar gibi karında bulunan organlardan herhangi birinde kanser nadir görülür. Kanser ile karşılaşıldığında karın ağrısına sebep olmaktadır.

İştah kaybı, kilo kaybı, sürekli kusma, karında devam eden şişkinlik ve bağırsak alışkanlıklarında değişiklikler gibi semptomları vardır.

Kanser ağrılarını diğer karın ağrısı nedenlerinden ayırt etmek güçtür. Bu, spesifik olmayan bir histir. Üst endoskopi veya X-ışını tanının en iyi yoludur.

 

Sonuç olarak; karın ağrılarını tek bir nedene bağlamak mümkün değildir. Tuvalet alışkanlıklarındaki değişiklikleri göz etmek, lifli besin tüketmek, şekersiz sakız çiğneme sıklığını azaltmak, yiyecek temizliğine önem vermek ve karın ağrılarında mutlaka bir uzmana başvurmak önemli noktalardır.