Homosistein vücudumuzda besinlerle alınan bir amino asit olan metiyoninden yapılan bir maddedir. Vücuttaki yağların metabolik olarak yakılmasını hızlandıran lipotropik bir moleküldür. İnsan vücudu tarafından sentezlenemediği için beslenme yoluyla dışarıdan temin edilmesi şart olan temel aminoasitlerden biridir. Günümüzde hastaların homosistein düzeyleri çok fazla göz önünde bulundurulmasa da, dikkat edilmesi gereken ve hayati önem taşıyan bir değerdir.
Homosistein Nedir?
Homosisteinin, vücuttaki işlevi bir ara madde olmasıdır. Metiyonin amino asidinin glutatyon denen çok önemli bir antioksidana dönüşmesinin önemli bir ara parçasıdır. Aynı zamanda hücrelerimizde önemli bir biyokimyasal, pek çok kritik vücut işlevine katkıda bulunan Metilasyon Döngüsünün ana parçalarından biridir. Homosistein metiyonine geri dönüştürülebilir, glutatyona dönüştürülebilir veya S-adenozil L-Metiyonine dönüşebilir. Bu moleküllerin her biri, dengede olduklarında metilasyon süreci üzerinden sağlık halinin sürdürülmesinde büyük öneme sahiptir.
Homosistein Yüksekliğinin Sebepleri
Yüksek homosistein, koroner kalp hastalığı riskinin arttığı anlamına gelir. Çünkü arterlerin içine döşenen kırılgan yapıdaki endotel tabaka, zarar görebilir. Endotel tabaka hasarı; kalp krizi ve inmeye sebep olabilir. Bunun dışında;
- Aktif folat, vitamin B6, vitamin B12, vitamin B2, magnezyum eksikliği homosistein yüksekliğinde görülebilir.
- Sigara, alkol ve kahve kullanımı homosistein düzeylerin değişmesine sebep olabilir.
- İleri yaş
- Genetik mutasyon
- Vücutta ağır metal birikmesi
- Obezite
- Tiroid hastalıkları, böbrek hastalıkları, sedef hastalıkları ve kullanılan bazı ilaçlar homosistein düzeyinin yükselmesine sebep olabilir.
Homosistein Yüksekliğinde Tüketmemiz Gereken Besinler ve Yapılması Gerekenler
- Aktif folat içeren besinler; mercimek, ıspanak, kuşkonmaz, narenciye, karaciğer, böbrek, yumurta, deniz ürünleri, avakado
- Vitamin B6 içerenler besinler; karaciğer, böbrek, beyin, yumurta sarısı, tavuk, balık, süt ve süt ürünleri, muz, avakado, ıspanak, patates, bezelye, yulaf
- Vitamin B12 içeren besinler; istiridye, tahıllar, peynir, kuzu eti, tavuk eti, somon, süt ve süt ürünleri, yengeç, ıstakoz, yumurta
- Vitamin B2 içeren besinler; kırmızı et, yumurta, süt, yumurta, karaciğer, ıspanak, domates, mantar, yeşil yapraklı bitkiler, muz, soya fasulyesi
- Magnezyum içeren besinler; badem, fındık, ceviz, nohut, fasulye, mercimek, domates, kereviz, ıspanak, incir, üzüm, hurma, buğday, yulaf, tam tahıllı ekmekler, ay çekirdeği, kabak çekirdeği gibi tohumlar
Homosistein düzeyini normal seviyelere getirebilmek için yukarıda verilen vitamin ve mineral alımı dışında da metiyoninden zengin olan, kırmızı et ve süt ürünlerinin tüketimini azaltmalıyız. Alkol ve sigara tüketmemeye özen göstermeliyiz. Ayrıca beslenmenin yanında sağlıklı bir yaşam içinde gerekli olan düzenli egzersiz yapmakta fayda vardır.
Tedavi Edilmezse Oluşabilecek Tıbbi Sorunlar
Homosistein düzeyinin yüksekliği, normal seviyelere gelmesi için tedavi edilmediği durumlarda, kalp-damar hastalıkları ve inmenin dışında;
- Alzheimer, Parkinson, erken bunama görülebilir.
- Yüksek tansiyon ve erken yaşta organ kaygına sebep olabilir.
- Gebelerde erken doğum ve buna bağlı olarak doğan çocuklarda fiziksel ve mental bozukluklara sebep olabilir.
- Duyma ve görme kaybına sebep olabilir.
- Migren atakları görülebilir.
Homosistein düzeyi günümüzde çok fazla dikkat edilmese de, kesinlikle bakılması gereken bir değerdir. Kişilerin, bu düzeylerinin yüksek olmasının altında yatan pek çok sebep olabilir. Gelen hastaların mutlaka homosistein düzeylerine bakılarak diyet tedavisi uygulanmalıdır. Yüksek homosistein düzeylerinin uygun diyetle düzeltilmeli ve kişiyi sağlıklı hale getirilmelidir.