Hamilelik dönemi, bir kadının hayatının en hassas dönemlerinden biridir. Hem annenin hem bebeğin sağlığı açısından sağlıklı beslenme çok büyük bir önem taşımaktadır. Hamile kadınların bu dönemde zararlı yiyecek ve içeceklerden uzak durmaları gerekmektedir. Bazı besinler nadiren tüketilmesi gerektiği gibi bazı besinlerin de hiç tüketilmemesi gerekmektedir.

 

 

• Çiğ Yumurta

Yediğiniz yumurtaların, yumurta sarısı ve beyazlar tamamen katılaşana kadar pişirilmesi önemlidir. Çiğ yumurta Salmonella ile kontamine olabilmektedir. Salmonella enfeksiyonlarının semptomları genellikle sadece anne tarafından görülmekte ve ateş, bulantı, kusma, mide krampları ve ishale yol açabilmektedir. 

Yaygın olarak çiğ yumurta içeren besinler:

• Hafifçe çırpılmış yumurta
• Haşlanmış yumurta
• Hollandez sosu
• Ev yapımı mayonez
• Salata sosları
• Ev yapımı dondurma

 

 

• Kafein

Kahve, çay ve kakao kafeinden zengindir. Hamile kadınlara genellikle kafein alımını günde 200 mg’dan az veya 2 fincan kahve ile sınırlandırmaları tavsiye edilmektedir.

Kafein çok hızlı emilerek kolayca plasenta ve fetüse geçebilmektedir. Yapılan araştırmalara göre hamilelik sırasında yüksek kafein alımının fetal büyümeyi kısıtladığı ve doğum sırasında düşük doğum ağırlığı riskini artırdığı gözlemlenmiştir. Aynı zamanda yüksek kafein alımının daha yüksek bebek ölüm riski ve bebeğin erişkinlik çağında tip 2 diyabet ve kalp hastalığı gibi riskler ile ilişkili olabileceği düşünülmektedir. Bunun yanında aşırı kahve tüketimi demir emilimini olumsuz yönde etkileyerek anemiye (kansızlığa) sebep olmaktadır.

 

 

• Cıva İçeriği Yüksek Balıklar

Balık protein, omega 3 ve omega 6 yağ asitleri yönünden zengin bir besin kaynağıdır. Gebelikte düşük cıva içerikli balık tüketmek oldukça sağlıklıdır ve bebeğin beyin gelişimi için büyük önem taşımaktadır. Ancak bazı balıklar yüksek miktarda cıva içerirler. Cıva gibi ağır metal toksinler vücuda alındıklarında çok zararlı olabilirler. Bebeğin gelişmekte olan sinir sistemine zarar verebilir. Yüksek miktarlarda alımının sinir sistemine, bağışıklık sistemine ve böbreklere toksik etkisi bulunabilmektedir. Bu nedenle, gebe kadınlara yüksek miktarda cıva içeriğine sahip balıkların tüketiminin ayda 1-2’den fazla porsiyonla sınırlandırmaları tavsiye edilmektedir.

Yüksek cıva içeriğine sahip balıklar:

• Köpek balığı
• Kılıçbalığı
• Kral uskumru
• Ton balığı 

 

 

• Alkol

Ölü doğum riskini artırdığı için hamile kadınların alkol almayı tamamen bırakmaları gerekmektedir. Küçük bir miktar bile bebeğin beyin gelişimini olumsuz etkileyebilmektedir. Hamilelik sırasında tüketilen hiçbir alkolün güvenli olmadığı kanıtlanmıştır ve alkol tüketiminin bırakılması önerilmektedir.

 

 

• Az Pişmiş veya Çiğ Balıklar

Çiğ balıklar, özellikle kabuklu deniz ürünleri çeşitli enfeksiyonlara neden olabilmektedir. Bunlar Vibrio, Salmonella ve Listeria gibi viral, bakteriyel veya parazit kaynaklı enfeksiyonlara yol açabilmektedirler. Bazı enfeksiyonlar sadece anneyi etkileyip kişiyi zayıf düşürebilmektedir. Ancak bazı enfeksiyonlar ise bebeğe ciddi sorunlara yol açabilmektedir.

Özellikle hamile kadınlar Listeria enfeksiyonlarına duyarlıdır. Bu bakteriler toprakta ve kirlenmiş sularda veya bitkilerde bulunabilmektedir. Çiğ balıkların tüketilmesi ile veya sigara içerken vücuda alınabilmektedir. Listeria, bireyde herhangi bir hastalık belirtisi göstermese bile plasentadan doğmamış bir bebeğe geçerek erken doğum, ölü doğum ve diğer ciddi sağlık sorunlarına yol açabilmektedir. Hamile kadınların çiğ balık ve kabuklu deniz hayvanlarından kaçınmaları tavsiye edilmektedir.

 

 

• İşlenmiş Gıdalar

Hamile kadınlar protein, folat ve demir de dahil olmak üzere pek çok önemli besin öğesine ihtiyaç duyar. İşlenmiş gıdaların genellikle besin öğeleri düşük olup kalori, şeker ve yağ miktarları yüksek olarak bulunmaktadır. Dahası eklenen şeker, tip 2 diyabet ve kalp hastalığı da dahil olmak üzere çeşitli hastalıkların gelişme riskini önemli ölçüde artırmaktadır. Hamilelik sırasında kilo alımı gerekli olsa da fazla kilo alımı birçok komplikasyon ve hastalık ile ilişkilendirilmektedir. Bunlar gebelik veya doğum komplikasyonlarının yanı sıra gestasyonel diyabet riskini de artırmaktadır. Aynı zamanda bebeğin ileriki yaşlarında obez olma riskini arttırmakta ve uzun süreli sağlık sorunlarına yol açabilmektedir.

 

 

• Yıkanmamış Besinler

Yıkanmamış veya soyulmamış meyve ve sebzelerin yüzeyi çeşitli bakteri ve parazitlerle kontamine olabilmektedir. Bunlar, topraktan elde edilebilen Toxoplasma, E. coli, Salmonella ve Listeria’yı içerebilmektedir. Kontaminasyon, üretim, hasat, işleme, depolama, nakliye veya perakende satış sırasında herhangi bir zamanda meydana gelebilmektedir. Bakteriler hem anneye hem de doğmamış bebeğe zarar verirler. Hamile bireylerin meyveleri ve sebzeleri iyice yıkayıp, soyup veya pişirerek tüketmesi enfeksiyon riskini en aza indirmek için çok önemlidir.

 

 

• Az Pişmiş, Çiğ veya İşlenmiş Et

Az pişmiş veya çiğ et tüketimi E. coli, Listeria ve Salmonella dahil olmak üzere birçok bakteriden veya parazitten kaynaklanan enfeksiyon riskini artırmaktadır. Bakteriler, doğmamış bebeğin sağlığını tehdit edip ölü doğum veya mental retardasyon, körlük ve epilepsi dahil olmak üzere ağır nörolojik hastalıkların riskini artırabilmektedir. 

Hamburger eti, kıyma ve kümes hayvanları dahil olmak üzere birçok etin asla çiğ veya az pişmiş tüketilmemesi gerekmektedir. Sosisli sandviçler, şarküteri ürünlerinin de çiğ tüketilmemesi gerekmektedir. Bu tür etlere, işleme veya depolama sırasında çeşitli bakteriler bulaşmış olabilmektedir. Çiğ tüketildiği takdirde enfeksiyonlara yol açarak anne ve bebek sağlığını tehdit etmektedir. Hamile bireylerin etleri pişirerek veya ısıtarak tüketmesi önerilmektedir.

 

 

• Pastörize Edilmemiş Süt, Peynir ve Meyve Suları

Çiğ süt ve pastörize edilmemiş peynir Listeria, Salmonella, E. coli ve Campylobacter dahil olmak üzere birçok zararlı bakteri içerebilmektedir. Aynı zamanda bakteriyel kontaminasyona yatkın olan pastörize olmayan meyve suyu için de aynı durum söz konusu olabilmektedir. Bu enfeksiyonlar, doğmamış bir bebek için hayati tehlikeye sebebiyet verebilmektedir.

Pastörizasyon, herhangi bir zararlı bakteriyi, ürünlerin besin değerini değiştirmeden öldürmenin en etkili yolu olmaktadır. Enfeksiyon riskini en aza indirmek için hamile kadınlara sadece pastörize süt, peynir ve meyve suyu tüketmeleri önerilmektedir.

 

 

• Organ Etleri

Organ etleri, B12 vitamini, A vitamini, bakır gibi bileşenlerin iyi bir kaynağıdır. Ancak hamile bireylerde tüketimi önerilmemektedir. Özellikle A vitamininden zengin besinlerin fazla tüketimi toksik etki yaratabilmektedir. A vitamini toksik etkisinin yanı sıra doğum kusurlarına ve karaciğer toksisitesine yol açabilecek anormal derecede yüksek bakır seviyelerine de neden olabilmektedir.