Ashwagandha ( Withania somnifera: solanaceae), Hint geleneksel tıp sisteminde (Ayurveda) yaygın olarak kullanılan bitkilerden biridir. Genellikle ‘Hint Ginsengi’ olarak adlandırılır. Withania somfinera dik, yaprak dökmeyen bir çalıdır. Yapraklar yeÅŸil veya solgun sarı ÅŸemsiye biçimindedir. Meyveler küre ÅŸeklindedir, olgunlaÅŸtığı zaman turuncu renk alır. Tohumlar sarı ve böbrek biçimindedir. Kökler, sürgünler ve yapraklar dahil olmak üzere bitkinin farklı kısımlarından elde edilen ekstraktların saÄŸlığı geliÅŸtirici etkilerinin çok çeÅŸitli olduÄŸu iddia edilir.Â
Kimyasal BileÅŸimiÂ
Biyolojik olarak aktif kimyasal bileşenleri arasında alkoloidler, steroidal laktonlar ve saponinler bulunur. Anti-stres ajanlardır ve aktif prensipleri deneysel stresin akut modellerine karşı anti-stres aktivitesine sahip olmalarıdır. Bileşenleri bağışıklık sistemini artırıcı eylemleri destekler.
Ashwagandha’nın Klasik Kullanımları
Ashwagandhanın kökü tonik, afrodizyak, narkotik, diüretik, termojenik ve uyarıcı olarak kullanılmıştır. Kök kısımı at gibi koktuğu için ashwa(at) denmiştir. Geleneksel anlamda tüketildiğinde bir atın gücünü verdiği söylenir. Yaprakları acıdır ve ateşli ağrılı şişmelerde önerilir.
Ashwagandha’nın Farmakolojik Önemi
Anti mikrobiyal, anti inflamatuar, anti diyabetik, anti stres, kalp koruyucu, anti iskemik, gibi çeşitli farmakolojik aktiviteleri nedeniyle her zaman bitki bilimsel araştırma topluluğunun çekim merkezi olmuştur. Bunlara ek olarak göğüs, servikal, kolon, troid gibi geniş bir kanser yelpazesini çevreleyen anti kanser ajanı olarak tekrar ortaya çıkmıştır.
Ashwagandha’nın Anti-Stres Üzerine Etkisi
- Yüzme performansına etkisi: Fiziksel dayanıklılık testinde yüzme süresindeki artışla arasında pozitif bir ilişki gözlenmiş, yüzme süresinde yaklaşık 2 kat artış olmuştur.
- Anti-ülserojenik etkisi: Gastrointestinal sistemde strese bağlı ülser gelişmesini önlediği bulunmuştur.
- Aterioskleroz, erken yaşlanma gibi strese bağlı birçok hastalığın önlenmesinde ve tedavisinde kullanılmıştır.
- Yüzme stresine bağlı olarak gelişen adrenal kortizol ve askorbik asidin azalmasını önler.
Ashwagandha Bitkisine Genel BakışÂ
- ÇeÅŸitli terapötik aktiviteleri ile bilinen aswagandha bitkisinin yapraklarından türetilen biyoaktif bileÅŸikler beyin saÄŸlığı için takviye görevi görebilir.Â
- YaÅŸlılarda ve hafıza eksikliÄŸi olan çocuklarda biliÅŸsel gücü artırması sebebiyle kullanımları mevcuttur.Â
- Parkinson, Huntington, Alzheimer gibi nörodejeneratif hastalıklarda da faydalı bulunmuÅŸtur.Â
- Hayvansal deneylerle yapılan çalışmalarda anti tümör etkisi görülmüş, üretan kaynaklı akciÄŸer adenomuna karşı etkili bulunmuÅŸtur.Â
- Hiperglisemi ve tiroid fonksiyonlarını düzenlemedeki etkinliğini belirleyen çalışmalar mevcuttur, endokrin sistem üzerinde etkilerini destekleyen araştırmalar vardır.
- Ashwagandha yapraklarının biyolojik olarak aktif bileÅŸenleri arasında anti-stres, anti-oksidan, analjezik, immünomodülatör, adaptojenik ve immüno-uyarıcı özelliklere sahiptir. Özellikle sinir toniÄŸi olarak kullanılır.Â
- Antioksidan etkisi vardır. Vücuttaki toksinlerin atılmasına yardımcı olur ve beyaz kan hücrelerinin sayısını artırır.
Ashwagandha bitkilerin sahip olabileceÄŸi muhteÅŸem çeÅŸitliliÄŸi gösterir: bu bitki, endiÅŸe duyan ve sakinleÅŸmeye ihtiyaç duyan ve ayrıca yorgun olan ve enerji seviyelerini destekleyecek bir ÅŸeye ihtiyacı olan kiÅŸiler için kullanımı mümkündür. En iyi ÅŸekilde bir adaptojendir (vücuduzu stresin olumsuz etkilerinden korumaya yardımcı olması nedeniyle) ve geleneksel olarak uykuya yardımcı olduÄŸu biliniyor.Â
2014 yılında Ashwagandha’nın kaygı üzerindeki etkilerini gözden geçiren yazarlar, incelenen tüm çalışmalarda anksiyete üzerinde anlamlı pozitif bir etki olduğunu bulmuşlardır. Ashwagandha tentür olarak veya bir kapsül olarak kullanılabilir. Geleneksel yöntemle Hindistan’da kullanıldığı gibi yulaf ezmesi veya yoğurt ekleyebilir veya ½ çay kaşığı süt veya bal ile birleştirebilirsiniz. Bu bitki hamilelikte ve yatıştırıcı ilaçlarla birlikte güvenli değildir.