Ashwagandha ( Withania somnifera: solanaceae), Hint geleneksel tıp sisteminde (Ayurveda) yaygın olarak kullanılan bitkilerden biridir. Genellikle ‘Hint Ginsengi’ olarak adlandırılır. Withania somfinera dik, yaprak dökmeyen bir çalıdır. Yapraklar yeşil veya solgun sarı şemsiye biçimindedir. Meyveler küre şeklindedir, olgunlaştığı zaman turuncu renk alır. Tohumlar sarı ve böbrek biçimindedir. Kökler, sürgünler ve yapraklar dahil olmak üzere bitkinin farklı kısımlarından elde edilen ekstraktların sağlığı geliştirici etkilerinin çok çeşitli olduğu iddia edilir.
Kimyasal Bileşimi
Biyolojik olarak aktif kimyasal bileşenleri arasında alkoloidler, steroidal laktonlar ve saponinler bulunur. Anti-stres ajanlardır ve aktif prensipleri deneysel stresin akut modellerine karşı anti-stres aktivitesine sahip olmalarıdır. Bileşenleri bağışıklık sistemini artırıcı eylemleri destekler.
Ashwagandha’nın Klasik Kullanımları
Ashwagandhanın kökü tonik, afrodizyak, narkotik, diüretik, termojenik ve uyarıcı olarak kullanılmıştır. Kök kısımı at gibi koktuğu için ashwa(at) denmiştir. Geleneksel anlamda tüketildiğinde bir atın gücünü verdiği söylenir. Yaprakları acıdır ve ateşli ağrılı şişmelerde önerilir.
Ashwagandha’nın Farmakolojik Önemi
Anti mikrobiyal, anti inflamatuar, anti diyabetik, anti stres, kalp koruyucu, anti iskemik, gibi çeşitli farmakolojik aktiviteleri nedeniyle her zaman bitki bilimsel araştırma topluluğunun çekim merkezi olmuştur. Bunlara ek olarak göğüs, servikal, kolon, troid gibi geniş bir kanser yelpazesini çevreleyen anti kanser ajanı olarak tekrar ortaya çıkmıştır.
Ashwagandha’nın Anti-Stres Üzerine Etkisi
- Yüzme performansına etkisi: Fiziksel dayanıklılık testinde yüzme süresindeki artışla arasında pozitif bir ilişki gözlenmiş, yüzme süresinde yaklaşık 2 kat artış olmuştur.
- Anti-ülserojenik etkisi: Gastrointestinal sistemde strese bağlı ülser gelişmesini önlediği bulunmuştur.
- Aterioskleroz, erken yaşlanma gibi strese bağlı birçok hastalığın önlenmesinde ve tedavisinde kullanılmıştır.
- Yüzme stresine bağlı olarak gelişen adrenal kortizol ve askorbik asidin azalmasını önler.
Ashwagandha Bitkisine Genel Bakış
- Çeşitli terapötik aktiviteleri ile bilinen aswagandha bitkisinin yapraklarından türetilen biyoaktif bileşikler beyin sağlığı için takviye görevi görebilir.
- Yaşlılarda ve hafıza eksikliği olan çocuklarda bilişsel gücü artırması sebebiyle kullanımları mevcuttur.
- Parkinson, Huntington, Alzheimer gibi nörodejeneratif hastalıklarda da faydalı bulunmuştur.
- Hayvansal deneylerle yapılan çalışmalarda anti tümör etkisi görülmüş, üretan kaynaklı akciğer adenomuna karşı etkili bulunmuştur.
- Hiperglisemi ve tiroid fonksiyonlarını düzenlemedeki etkinliğini belirleyen çalışmalar mevcuttur, endokrin sistem üzerinde etkilerini destekleyen araştırmalar vardır.
- Ashwagandha yapraklarının biyolojik olarak aktif bileşenleri arasında anti-stres, anti-oksidan, analjezik, immünomodülatör, adaptojenik ve immüno-uyarıcı özelliklere sahiptir. Özellikle sinir toniği olarak kullanılır.
- Antioksidan etkisi vardır. Vücuttaki toksinlerin atılmasına yardımcı olur ve beyaz kan hücrelerinin sayısını artırır.
Ashwagandha bitkilerin sahip olabileceği muhteşem çeşitliliği gösterir: bu bitki, endişe duyan ve sakinleşmeye ihtiyaç duyan ve ayrıca yorgun olan ve enerji seviyelerini destekleyecek bir şeye ihtiyacı olan kişiler için kullanımı mümkündür. En iyi şekilde bir adaptojendir (vücuduzu stresin olumsuz etkilerinden korumaya yardımcı olması nedeniyle) ve geleneksel olarak uykuya yardımcı olduğu biliniyor.
2014 yılında Ashwagandha’nın kaygı üzerindeki etkilerini gözden geçiren yazarlar, incelenen tüm çalışmalarda anksiyete üzerinde anlamlı pozitif bir etki olduğunu bulmuşlardır. Ashwagandha tentür olarak veya bir kapsül olarak kullanılabilir. Geleneksel yöntemle Hindistan’da kullanıldığı gibi yulaf ezmesi veya yoğurt ekleyebilir veya ½ çay kaşığı süt veya bal ile birleştirebilirsiniz. Bu bitki hamilelikte ve yatıştırıcı ilaçlarla birlikte güvenli değildir.