Turunçgiller ailesinin en küçük meyvesi olan kumkuat (kamkat), biçimce limona benzeyip portakal rengindedir. Anavatanı Çin ve Doğu Asya olup Çince ‘Altın Portakal’ anlamına gelir. Türkiye’de en iyi Rize’de yetişmektedir. Kabuk kısmı ise terpenoidler ve flavonoidler nedeniyle tipik bir aromaya sahip olup tatlıdır. Bu nedenle kumkuat meyvesi diğer turunçgillerden farklı olarak kabuğu ile birlikte tüketilebilmektedir.
Besin İçeriği
100 gram kumkuatta (5 kumkuata denk gelir) 71 kilokalori enerji, 2 gram protein, 0.86 gram yağ, 16 gram karbonhidrat, 6.5 gram lif vardır. Minerallerden kalsiyum, potasyum ve magnezyum açısından zengindir. Beslenme açısından öneminin yanında flavonoidler, karotenoidler, askorbik asit, uçucu yağ gibi sağlık açısından yararlı fitokimyasalları da içermektedir. C vitamininin harika bir kaynağıdır. Ayrıca az da olsa B vitaminleri, E vitamini, demir, magnezyum, potasyum, bakır, çinko ve omega 3 yağ asidi içermektedir. Ağırlığının yaklaşık %80’i sudan oluşmaktadır.
Sağlığa Faydaları
- Antioksidan Etkisi: Fenolik bileşik içeriği diğer narenciyelerden fazla olan kumkuat, yüksek antioksidan aktiviteye sahip bir meyve konumundadır. Kumkuat kabuğuyla beraber tüketildiğinden antioksidan etkinlik ve serbest radikal yakalama potansiyeliyle sağlığa etkisi açısından diğer turunçgillerden daha avantajlı bir konumdadır. Ayrıca uçucu yağlarından (en belirgin olan limonen) dolayı da antioksidan etkilidir.
- Antifungal Etkisi: Kumkuat esansiyel yağı hem Saccharomyces cerevisiae hem de Aspergillus niger üzerinde önemli derecede antifungal özellik göstermektedir. Bu özelliğiyle de gıdaların korunmasında sentetik koruyuculara karşın doğal bir alternatiftir.
- Bağışıklık Sistemini Destekler: Kumkuatlarda bulunan C vitamini ve bitkisel bileşikler, bağışıklık sistemini enfeksiyonlarla savaşmak için desteklemeye yardımcı olur ve içerdiği limonen gibi uçucu yağlar sayesinde antitümör etki yapıp bazı kanser risklerini azaltmaya yardımcı olabilir.
- Obezite ile İlişkisi: Çalışmalar kumkuat kabuğundaki bitkisel bileşiklerin kilo alımını önlemeye, kan şekeri ve kolesterol seviyelerini ise düzenlemeye yardımcı olabileceğini göstermektedir.
- Cilt Sağlığını Korur: C vitamini yeni kollajen sentezini teşvik ettiğinden ve serbest radikallere karşı koruma sağladığından, kumkuat yemek cilt hücrelerinin yenilenmesine yardımcı olarak cildinizin taze ve sağlıklı görünmesini sağlar.
- Sindirim Sistemini Korur: İçerdiği lif sayesinde kabızlık, şişkinlik ve mide kramplarının giderilmesine yardımcı olur.
- Kemik Sağlığını Korur: Sadece bir kumkuatta 12 mg kalsiyum bulunur. Kalsiyum güçlü kemikler inşa eder ve kemik sağlığını korur. Yaşlandıkça yeterli kalsiyum almak özellikle önemlidir çünkü kemikler daha kırılgan hale gelir.
Nasıl Yenilir?
Kumkuatın meyvesi ekşimtırak, kabuğu ise tatlıdır. Bu nedenle en ideali kabuğuyla birlikte yemektir. Kabuğu yüksek lif ve antioksidan kapasitesi ile vücuda yarar sağlar. Eğer kabuğu sert geliyor ise yaklaşık olarak 20 saniye kadar kaynar suda bekletip daha sonra soğuk suda yıkamak daha yumuşak olmasını sağlayacaktır. Kabuğuyla yenmek istenmezse kabuğunu bıçakla soymak zor olduğundan meyvenin ucu kesilip suyu emilerek içilebilir.
Tüketmeden önce kumkuatı elde yuvarlamak, içerisindeki esansiyel yağların salınmasına yardımcı olur. Ayrıca kumkuat ne kadar uzun çiğnenirse tadı da o kadar tatlı olmaktadır. Kumkuatın çekirdekleri de yenebilir.
Kumkuat Seçimi ve Depolanması
Kumkuat seçerken lekesiz, kabuğu sertleşmemiş, sağlam ve dolgun olanlarını tercih edin. Olgun kumkuatlar parlak turuncu veya sarı-turuncu rengindedir. Yeşil renklileri henüz olgunlaşmadığından alınmamalıdır. Kısa sürede tüketilmeyecekse buzdolabında hava almayan bir kaba konup iki hafta muhafaza edilebilir.
Kullanım Alanları
- Meyve salatalarına eklenebilir.
- Garnitür olarak kullanılabilir.
- Marmelat ve reçel yapılıp konservelenebilir.
- Tatlılara, dondurmalara ve keklere eklenebilir.
- Çaylara dilimlenmiş olarak katılabilir.