Eliminasyon diyeti danışanların hangi yiyeceklere karşı tepki verip vermediğini belirlemek amacıyla uygulanan test diyeti gibidir. Bazı besinler kişide besin reaksiyonları yaratır bunlar besin alerjisi ve besin intoleransıdır . Bunları engellemek ve hangi besin kaynağının olduğunu anlayabilmek için eliminasyon diyetine başvurabiliriz . Eliminasyon diyeti yardımı ile danışanların hangi besine karşı nasıl bir tepki verdiği belirlenmiş ve ardından engellenmiş oluruz.

 

Besin İntoleransı:

Besin intoleransı, tüketilen bir gıdanın içinde yer alan bir maddeye karşı sindirim sisteminin reaksiyonu olarak tanımlanır. Besindeki bir madde kişinin sindirim sistemi tarafından doğru bir biçimde sindirilemez ya da parçalanamaz. Bu durum sindirim sistemini tahriş eder ve hasarlara yol açar.

 

Besin Alerjisi:

Besin alerjisi, belirli bir yiyeceği yedikten hemen sonra ortaya çıkan bir bağışıklık sistemi reaksiyonudur.

 

Eliminasyon Diyeti’nin Amacı:

• Bağışıklık sistemini sakinleştirmek ve bu sisteme ‘huzur’ ortamı sağlayabilmek.
• İnflamasyonu ve antikorların üretimini azaltmak ve bağırsakları iyileştirmek.
• Kafası karışmış olan ve verdiği aşırı tepkilere kendi vücuduna zara veren bağışıklık sisteminin ana merkezine , yani bağırsaklara bir süre onun yabancı ya da düşman olarak değerlendirebileceği hiçbir besin molekülünü göndermeyerek bu sistemin ayarlarını resetlemek ve onu sakinleştirmektir.

 

Eliminasyon Diyetinde Hedeflenen:

• İntolerans şüphesi olan yani alerji oluşturan gıdaları tespit etmek.
• Yakınmaların azaltılması , ortadan kaldırılması.
• Besin intoleransı oluşmasına neden olan sindirim sistemleri sorunlarını gidermek.
• İnflamasyonu gerilemek.
• Kronik toksisite sorunlarını azaltmak.
• Alerjik besinleri tespit etmek.

 

Eliminasyon Diyeti Süresi:

• Eliminasyon diyetinde ciddi anlamda kısıtlamalar yaşandığından çok uzun süre yapılması doğru değildir.
• Bu bir kalori kısıtlaması ya da zayıflama diyeti değildir .
• Kronik hastalığı olanların sadece 4-8 hafta uygulaması önerilmektedir.

 

Eliminasyon Diyeti 3 Şekilde Uygulanır:

Besine özgü eliminasyon diyeti; alerjiye yol açan bir ya da birkaç besinin diyetten çıkarılmasıdır. Akut reaksiyonlarda, besin alerjisi ya da alerjiye neden olabileceğinden şüphelenilen besin durumlarında uygulanabilir.

Oligoantijenik diyet; diyette bir grup besin dışında diğerleri yasaktır. Tat olarak daha kabul edilebilir bir diyet olmasına rağmen diyet uygulanırken belirtilerin iyileşmemesi durumunda alerjinin hangi besinin neden olduğunu bulunması daha zordur.

Elemental diyet; besin alerjilerine karşı besin ögelerinin sadece basit formlarından oluşan diyettir. Aminoasit bazlı formülalar kullanılmaktadır. Bebeklik döneminden sonra hastaların bu diyete uyum sağlaması oldukça zordur. Sadece anne sütü alınan bebeklerde gözleniyorsa anne eliminasyon diyetine tabi tutulur, eğer hala iyileşme görülmediyse anne sütü kesilerek mamalara geçiş yapılır. Tam hidrolize mamalar ya da aminoasit mamaları verilir.

 

İlk aşama: Eliminasyon

İlk aşama sorun oluşturabilecek ve sizin açınızdan şüpheli besinleri hayatınızdan çıkartmak.

Bu döneme biz eliminasyon fazı diyoruz. Aslında diyetin en zor dönemi de bu. Çünkü birçok sevdiğiniz besine kısa süre de olsa elveda ediyorsunuz.Elimine edilecek besinler,

• Gluten içeren buğday, çavdar, arpa, irmik gibi besinler,
• Kazein içeren süt ürünleri,
• Tüm kuruyemişler (özellikle yer fıstığı),
• Tohum yağları ve margarin,
• Turunçgiller,
• Baklagiller (özellikle fasülye ve soya),
• İşlenmiş et ürünleri (sucuk, sosis, salam ve pastırma gibi),
• Alkol, çay ve kahve,
• Yapay tatlandırıcılar (stevia hariç),
• Diğer (bal, şeker, ketçap ve mayonez gibi soslar, nişasta, mısır)

olarak sıralanabilir. Bu besinleri iki -tercihen üç- hafta boyunca tamamen kesmelisiniz.

 

Eliminasyon aşamasında tüm paketli besinleri hayatınızdan çıkarmalısınız. Çünkü içerisinde olmasa bile üretim aşamasında birçok farklı madde ile temas eden besinler alerjen hale dönüşebilir.

 

Tüketimi Serbest Besinler:

• Meyveler (turunçgil hariç),
• Sağlıklı yağlar (zeytinyağı ve hindistan cevizi yağı),
• Temiz protein kaynakları (işlenmemiş kırmızı et, beyaz et ve balık),
• Sebzeler,
• Karbonhidrat kaynakları (kinoa, chia, esmer pirinç)

 

İkinci Aşama: Tekrar Tanıtma

Tekrar tanıtma aşaması vücudunuza şüpheli besinleri alıp tepkiyi ölçme mantığına dayanıyor. Her gün bir şüpheli besin tüketiyorsunuz ve ardından iki gün sonuçları izliyorsunuz.

-Örnek olarak gluten içeren besinlerden gidelim. İki hafta boyunca kestiğiniz buğday ve buğday ürünlerini bir gün boyunca yavaş yavaş tüketiyorsunuz. Ardından o günün sonunda tekrardan buğday ürünlerini kesiyorsunuz ve sonraki iki gün boyunca bedeninizi izliyorsunuz.

Buğday tüketmediğiniz bu iki-üç hafta boyunca yaşamadığınız ishal, şişkinlik, karın ağrısı gibi bulguları yaşıyorsanız vücudumuza tepki verdiren besini bulduk demektir. Eğer her şey normalse tekrardan başa dönüp gluten kaynaklarını kesip bu sefer farklı bir besini deneyebilirsiniz.

Bu şekilde şüphelendiğiniz ve kestiğiniz tüm besinlere bedeninize tekrar tanıtıp tepkisine bakarak sorunu araştırıyorsunuz.