Cildi, saçları ve tırnakları sağlıklı bir şekilde koruyan çay ağacı yağı çeşitli amaçlarla kullanılabilir esansiyel bir yağdır.
Bilimsel olarak desteklenen faydalarına ek olarak yönlendirildiği gibi kullanıldığında ucuz ve güvenilirdir.
Çay Ağacı Yağı Nedir ve Ne İşe Yarar?
Çay ağacı yağı, Avustralya’daki Queensland ve New South Wales’e özgü küçük bir ağaç olan Melaleuca alternifolia ağacının yapraklarından elde edilir.
Melaleuca alternifolia, çay ağacı olarak bilinse de yaprakları siyah ve yeşil çay üreten bitki ile karıştırılmamalıdır.
Çay ağacı yağı, Aborijinler tarafından yüzyıllardır geleneksel bir ilaç olarak kullanılmıştır. Bu yerli Avustralyalılar yağ özütlemek için çay ağacı yapraklarını ezerler. Bu daha sonra öksürük ve soğuk algınlığı tedavisi için solunur veya doğrudan iyileşme için deriye uygulanır.
Günümüzde çay ağacı yağı yaygın olarak %100 seyreltilmemiş veya saf olarak mevcuttur.
Cilt için tasarlanmış ürünlerde % 5-50 arasında değişen seyreltilmiş formlar da mevcuttur.
Çay ağacı yağı, terpinen-4-ol dahil, bazı bakteri, virüsleri ve mantarları öldürdüğü gösterilen bir dizi bileşik içerir.
Terpinen-4-ol, mikroplarla ve diğer yabancı istilacılarla mücadeleye yardımcı olan beyaz kan hücrelerinin aktivitesini de arttırır.
Bu çok yönlü yağın birçok kullanımı alanı ve faydaları şunlardır:
- EL DEZENFEKTANI
Çay ağacı yağı ideal bir el dezenfektanı yapar.
Çalışmalar E. coli, S. pneumoniae ve H. influenzae gibi hastalığa neden olan yaygın bakteri ve virüsleri öldürdüğünü göstermiştir.
Dahası, el yıkama çeşitlerini test eden bir çalışma, temizleyicilere çay ağacı yağı eklenmesinin E. coli’ye karşı etkinliği artırdığını gösteriyor.
Özetle; doğal el dezenfektanı olarak ağaç yağı kullanılması soğuk algınlığı, grip ve diğer hastalıklardan sorumlu mikropların birçoğunu öldürmeye yardımcı olabilir.
- BÖCEK İLACI
Çay ağacı yağı rahatsız edici böcekleri uzak tutmaya yardımcı olabilir.
Bir çalışma, çay ağacı yağı ile muameleden 24 saat sonra ineklerde, çay ağacı yağı ile muamele edilmeyen ineklere göre % 61 daha az sinek olduğunu göstermiştir.
Ayrıca, bir çalışma, çay ağacı yağının, sivrisinekleri, ticari böcek kovucularında en yaygın aktif madde olan DEET’e göre daha büyük bir püskürtme yeteneğine sahip olduğunu ortaya çıkarmıştır.
Özetle; Çay ağacı yağının böcekleri öldürdüğü ve püskürttüğü gösterilmiştir. Bazı durumlarda, standart böcek öldürücü veya kovucular kadar etkili veya daha etkilidir.
- DOĞAL DEODORANT
Çay ağacı yağının antibakteriyel etkileri, ter ile ilgili koltuk altı kokusunu kontrol etmeye yardımcı olabilir.
Terin kendisi kokmaz. Ancak ter bezlerinden gelen salgılar cildinizdeki bakterilerle birleştiğinde koku üretilir.
Koltukaltı bölgesinde fazla miktarda bez bulunur ve bu bezler vücut kokusu olarak adlandırılan şeyden sorumludur.
Çay ağacı yağı, bakterilerle mücadele özelliği nedeniyle, ticari deodorantlara ve ter önleyicilere karşı ideal doğal bir alternatif oluşturmaktadır.
Özetle; Çay ağacı yağı vücut kokusundan sorumlu bakterilerle savaşan bileşikler içerir. Güvenli ve etkili bir deodorant yapmak için kullanılabilir.
- KÜÇÜK KESİK VE SIYRIKLAR İÇİN ANTİSEPTİK
Cildin bozulmasına neden olan yaralanmalar enfeksiyona neden olabilecek mikropların kan dolaşımınıza girmesini kolaylaştırır.
Çay ağacı yağı, açık yaralarda enfeksiyona neden olabilecek S. aureus ve diğer bakterileri öldürerek küçük kesikleri ve aşınmaları tedavi ve dezenfekte etmek için kullanılabilir.
Bir kesiği veya sıyrığı dezenfekte etmek için şu adımlar izlenebilir:
- Kesik, sabun ve su ile iyice temizlenir.
- Bir damla çay ağacı yağı ile bir çay kaşığı hindistancevizi yağı karıştırılır.
- Yaraya az miktarda karışım uygulanır ve bir sargı ile örtülür.
- Bu işlem, bir kabuk oluşana kadar günde bir veya iki kez tekrarlanır.
Özetle; Çay ağacı yağı ve hindistan cevizi yağından oluşan bir karışımın uygulanması, küçük kesikler ve aşınmaların enfekte olmasını önlemeye yardımcı olabilir.
- YARA İYİLEŞMESİNİ HIZLANDIRMA
Kesiklerdeki ve aşınmalardaki enfeksiyonu önlemeye ek olarak, çay ağacı yağı yara iyileşmesini destekler.
Bir araştırma, çay ağacı yağının iltihaplanmayı azalttığını ve iyileşme sürecinde etkili olan akyuvar hücrelerinin aktivitesini tetiklediğini göstermiştir.
Yaralı 10 kişiyi içeren küçük bir çalışmada, geleneksel yara tedavisine çay ağacı yağı eklenmesi, bir katılımcının diğerlerinden farklı olarak iyileşme süresini kısalttı.
Bu özelliğinden dolayı her yeni pansuman uygulanmasında, birkaç damla çay ağacı yağı yaranın sargısına ilave edilebilir.
Özetle; çay ağacı yağı, inflamasyonu azaltarak ve akyuvar hücresi aktivitesini arttırarak yara iyileşmesini hızlandırmaya yardımcı olabilir.
- AKNE MÜCADELESİ
Çay ağacı yağı sivilceye karşı güçlü bir silah olabilir. Birkaç çalışma akne miktarını ve şiddetini azaltmaya yardımcı olduğunu göstermiştir.
Bir çalışmada, sivilce lezyonlarına %5 çay ağacı jeli uygulaması lezyon sayısının plaseboya göre üç katından fazla etkili olduğu gösterildi. Şiddetin azaltılmasında yaklaşık altı kat etkili oldu.
Başka bir çalışmada çay ağacı yağı sivilceye karşı en etkili akne önleyici ilaç olan benzoil peroksit kadar etkili bulundu.
Alternatif olarak, bir birim çay ağacı yağı ile dokuz birim su karıştırılarak ihtiyaç duyulduğunda günde bir veya iki kez bir pamuk çubuğu ile etkilenen bölgelere sürülerek akne tedavisi yapılabilir.
Özetle; Çay ağacı yağı içeren jölelerin bir dizi çalışmada lezyon sayısını ve akne şiddetini azalttığı gösterilmiştir.
- TIRNAK MANTARLARINDAN KURTULMAK
Mantar tırnak enfeksiyonları oldukça yaygındır. Tehlikeli olmamalarına rağmen, çirkin görünebilir. Tırnak mantarını tedavi edebilen ilaçlar vardır ancak bazı insanlar daha doğal bir yaklaşım tercih edebilir.
Çay ağacı yağı, tek başına veya diğer doğal ilaçlarla kombinasyon halinde kullanıldığında tırnak mantarından arındırmaya yardımcı olduğu gösterilmiştir.
Kontrollü bir çalışmada, tırnak mantarına sahip insanlar altı ay süreyle sade çay ağacı yağı veya antifungal ilaç kullandı. Çalışmanın sonunda, her gruptaki kişilerin yaklaşık % 60’ı mantarın kısmen veya tamamen çözünmesini yaşadı.
Birkaç damla çay ağacı yağı tek başına veya eşit miktarda hindistancevizi yağı ile karıştırabilir ve etkilenen bölgeye uygulanabilir. Mantarın başka bölgelere yayılmasını önlemek için uygulandıktan hemen sonra ellerin yıkanması gerekir.
Özetle; Çay ağacı yağı mantar tırnak enfeksiyonlarına karşı bölgeye uygulanan antifungal ilaçlar kadar etkilidir.
- KİMYASAL İÇERMEYEN GARGARA
Araştırmalar, çay ağacı yağının diş çürümesine ve ağız kokusuna neden olan mikroplarla savaşabileceğini öne sürüyor.
Bir çalışma, çay ağacı yağının, yaygın bir dezenfektan ve oral durulama olan klorheksinden, plak neden olan bakterilere karşı daha etkili olduğunu bulmuştur. Dahası, tadının daha az sakıncalı olduğu tespit edildi.
Öte yandan, daha eski bir araştırmada çay ağacı yağı plak oluşumu üzerinde çok fazla bir etkiye sahip olmadığı görülmüştür.
Kimyasal içermeyen gargara yıkamasını yapmak için, bir fincan ılık suya bir damla çay ağacı yağı eklenir, iyice karıştırılır ve ağızda 30 saniye kadar çalkalanır.
Diğer gargaralar gibi çay ağacı yağı da yutulmamalıdır. Eğer yutulursa toksik olabilir.
Özetle; Çay ağacı yağı, kötü koku ve diş plakasıyla mücadeleye yardımcı olan bir gargara oluşturmak için suyla seyreltilebilir.
- ÇOK AMAÇLI TEMİZLEYİCİ
Çay ağacı yağı, yüzeyleri de dezenfekte eden mükemmel çok amaçlı temizlik yapar.
Artı, aile üyelerinizin veya evcil hayvanlarınızın temas edilmek istenmeyen kimyasal izleri bırakmadan bunu yapar.
Bu tarif tamamen doğal, çok amaçlı bir temizleyici için kolay bir reçetedir:
- 20 damla çay ağacı yağı, 3/4 su bardağı su ve 1/2 su bardağı elma sirkeli bir sprey şişesinde birleştirilir.
- İyice karışıncaya kadar çalkalanır.
- Doğrudan yüzeylere püskürtülür ve kuru bir bezle silinir.
- Çay ağacı yağını diğer maddelerle karıştırmak için, her kullanmadan önce şişe çalkalanır.
Özetle; Çay ağacı yağı, ev için kimyasal olmayan, çok amaçlı bir temizleyici oluşturmak için su ve sirke ile karıştırılabilir.
- CİLT ENFEKSİYONUNU YATIŞTIRIR
Çay ağacı yağı iltihaplı cildi rahatlatmaya yardımcı olabilir.
Cilt, nikel gibi alerjenlerle temas ettiğinde deri tahrişinin yaygın bir biçimi olarak ortaya çıkan kontakt dermatittir. Alerjene maruz kalma, kırmızı, kaşıntılı ve bazen ağrılı deriye yol açar.
Hayvan ve insan araştırmaları, çay ağacı yağı uygulamak bu semptomların şiddetini azaltmaya yardımcı olabileceğini göstermektedir.
Farklı tedavilerin etkilerini karşılaştıran bir çalışmada, çay ağacı yağının semptomları % 40 azalttığı ve bu da cilde uygulanan standart ilaçlardan önemli ölçüde daha fazla olduğu bulundu.
Buna ek olarak, çay ağacı yağı böcek sokması reaksiyonlarından vücudunuzun böcek tükürüğüne karşı savunmak için histamin saldığı zaman ortaya çıkan kaşıntı, kızarıklık ve şişmeyi de azaltabilir.
Enflamasyonlu cildi rahatlatmak için bu tarif kullanılabilir:
- 10 damla çay ağacı yağı, bir çorba kaşığı sızma zeytin yağı ve bir çorba kaşığı eritilmiş hindistancevizi yağı ile birleştirilir.
- İyice karıştırılır ve kapalı bir kaba koyulur.
- Belirtileri çözene kadar etkilenen bölgeye günde iki defa uygulanır.
Özetle; Bir çay ağacı yağı karışımı uygulamak, temas dermatitine veya böcek sokmalarına bağlı deri iltihaplarıyla mücadelede yardımcı olabilir.
- KEPEK KONTROLÜ
Kafa derisinden düşen kepek yani ölü derinin beyaz pulları tehlikeli değildir.
Ancak can sıkıcı ve utanç verici olabilir.
Çay ağacı yağı, kepek tedavisinde etkinliği hakkında çok az sayıda araştırma yayınlanmış olmasına rağmen, kontrollü bir araştırma, yararlı olabileceğini düşündürmektedir. Bu dört haftalık çalışmada, çay ağacı yağı içeren bir şampuan kullanan grup, kepekte % 40 oranında bir iyileşme sağladı. Ayrıca, çay ağacı grubu, kepek şiddeti, kaşıntı ve yağlanmada belirgin düzelmeler bildirmiştir.
Kepekleri azaltmaya yardımcı olmak için, saçları yıkarken bir miktar şampuana birkaç damla çay ağacı yağı eklenebilir.
Özetle; Araştırmalar sınırlı olmasına rağmen, bir çalışma çay ağacı yağı kepek şiddetini azaltmaya ve diğer belirtileri iyileştirmeye yardımcı olabileceğini önermektedir.
- ATLET AYAKLARINA TEDAVİ
Tıbbi olarak tinea pedis olarak bilinen sporcu ayağında bulunan bulaşıcı bir mantar enfeksiyonudur ve bu ayak tırnaklarına ve ellere yayılabilir. Belirtiler arasında soyma, çatlama, kabarcıklar ve kızarıklık bulunur.
Antifungal ilaçlar atlet ayağı için standart tedavi olarak kabul edilir. Fakat yine de araştırmalar çay ağacı yağı semptomları hafifletmek için etkili bir alternatif olabileceğini düşündürmektedir.
158 kişinin katıldığı kontrollü bir çalışmada, çay ağacı yağı grubunun % 72’si atlet ayağında belirgin klinik düzelme göstermiştir; plasebo grubunda ise bu miktar % 39’dur.
Bununla birlikte, başka bir araştırma, çay ağacı yağının; iltihap, kaşıntı ve yanma gibi etkileri antifungal ilaçlar gibi iyileştirmeye yardımcı olsa da aslında mantardan kurtulmada tamamen etkili olmadığını bulmuştur.
Sporcuların ayağının belirtilerini hafifletmek için doğal bir tedavi yöntemi olarak şu tarif kullanılabilir:
- 1/4 su bardağı kavrulmuş toz, 1/4 kabartma tozu ve 20-25 damla çay ağacı yağı birleştirilir.
- Homojen dağılması için karıştırılır ve kapalı bir kapa koyulur.
- Günde iki kez temiz, kuru ayaklara uygulanır.
Özetle; Çay ağacı yağının antifungal özellikleri sporcuların ayaklarının belirtilerini hafifletmeye yardımcı olabilir.
- MEYVE VE SEBZELERDE KÜF BÜYÜMESİNİ ÖNLEME
Taze ürünler lezzetli ve sağlıklıdır.Fakat ne yazık ki, özellikle sıcak, nemli iklimlerde Botrytis cinerea olarak bilinen gri küfler büyür.
Araştırmalar, çay ağacı yağı antifungal bileşiklerinin terpinen-4-ol ve 1,8-sineolün, meyve ve sebzelerde bu küflerin büyümesini azaltacağını göstermiştir.
Küfe karşı korumak için, ürüne durulama ve kurutmadan önce suya 5-10 damla çay ağacı yağı eklenebilir.
Özetle; Çay ağacı yağı, meyve ve sebzelerde küf büyümesiyle mücadeleye yardımcı olan bileşikler içerir. Durulanırken suya çay ağacı yağı eklenmesi, ürünün küften korunmasına yardımcı olabilir.
- SEDEF HASTALIĞINI RAHATLATIR
Sedef, kırmızı, kaşıntılı, pullu cilt salgınlarıyla karakterize otoimmün bir hastalıktır. Belirtilerini iyileştirebilecek ilaçlar olsa da durumun kendisi kroniktir ve bilinen bir tedavi yoktur.
Çay ağacı yağı, ortaya çıkan kanıtlara göre sedef hastalığının hafifletilmesi için yararlı olabilecek antienflamatuvar bileşikler içerir.
Sedef hastalığını rahatlatmak için 10-15 damla çay ağacı yağı ve iki çorba kaşığı eritilmiş hindistan cevizi yağı birleştirilerek etkilenen bölgeye günde 2-3 defa uygulanabilir.
Özetle; Çay ağacı yağı ve hindistancevizi yağı karışımı uygulamak sedef semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir.
ÇAY AĞACI YAĞI KULLANIRKEN UYARILAR
Araştırmalar, çay ağacı yağı genel olarak güvenli göründüğünü söyler.
Fakat bununla birlikte kullanmadan önce farkında olmak gereken bazı şeyler vardır.
Çay ağacı yağı yutulmamalıdır çünkü yutulduğunda toksik olabilir.
Bu nedenle, çay ağacı yağı çocukların erişemeyeceği bir yerde saklanmalıdır. Bir vakada, 18 aylık bir çocuk, yanlışlıkla çay ağacı yağı yutulduktan sonra ciddi şekilde yaralanmıştır.
İlk kez çay ağacı yağı kullanmadan önce, cildin küçük bir alanında bir damla veya iki damla test edilmelidir ve herhangi bir reaksiyon oluşup oluşmadığını görmek için 24 saat beklenmelidir.
Bu önemlidir, çünkü garip bir şekilde çay ağacı yağı kullanan bazı kişiler, çay ağacı yağı ile tedaviye olabilecek koşullardan biri olan kontakt dermatiti geliştirirler.
Aynı şekilde hassas tenli insanlar, seyreltilmemiş çay ağacı yağı kullanırken tahriş olabilir. Cilt hassassa, çay ağacı yağı ile eşit veya daha fazla zeytin yağı, hindistancevizi yağı veya badem yağı karıştırmak daha uygun olacaktır.
Ayrıca, evcil hayvanlarda çay ağacı yağı kullanmak güvenli olmayabilir. Araştırmacılar, 400’den fazla köpek ve kedinin, ciltte veya ağızdan 0.1-85 mL çay ağacı yağı alındıktan sonra sarsıntılar ve diğer sinir sistemi problemleri geliştirdiklerini bildirmiştir.
Özetle; Çay ağacı yağı genellikle erişkin cildinde kullanıldığında güvenli olmakla birlikte, bazı insanlarda alerjik reaksiyonlar meydana gelebilir. Çay ağacı yağı, küçük çocuklar ve evcil hayvanlar için güvensiz olabilir.
Sonuç olarak;
Görüldüğü gibi çay ağacı yağı, çeşitli nedenlerden dolayı yararlı olabilir.
Kimyasallara dayalı cilt ve tırnak bakımı, kişisel bakım ürünleri ve dezenfektanlar için diğerlerinden daha ucuz doğal bir alternatiftir.
Bununla birlikte, çay ağacı yağı sihirli bir tedavi değildir. Aslında bazı insanlar kullandıktan sonra cilt tahrişi veya alerjik reaksiyon yaşayabilir.
Genel olarak, çay ağacı yağı pek çok amaca hizmet eder ve el altında olması için iyi bir alternatiftir.