Son yıllarda migren hastalığı görülme sıklığı artmış olup, beslenmenin migrendeki rolü tartışma konusu haline gelmiştir. Beslenme tarzının ve tüketilen besinlerin, migren sıklığını ve semptomlarını etkileyebileceği yönünde çalışmalar yapılmıştır.
Migren Nedir?
Migren, tekrarlayan baş ağrıları ile karakterize 3 güne kadar sürebilen yaygın bir hastalıktır. Bulantı, ışığa, seslere ve kokulara karşı aşırı duyarlılık gibi bazı semptomlar migreni normal baş ağrılarından ayırmaktadır. Araştırmalar kadınlarda erkeklerden daha sık görüldüğünü göstermekte olup altında yatan nedenler arasında hormonsal düzensizlik, stres ve beslenme tarzı gibi faktörler rol oynayabilmektedir. Migrene sahip kişilerin yaklaşık %30’unda bazı besinlerin semptomları tetiklediği görülmektedir.
En Sık Bildirilen Migren Tetikleyici Besinler
- Kahve
Kahve, gün içerisinde en sık tüketilen içeceklerinden biridir. İçeriğinde kafein adlı uyarıcı bir madde bulunmaktadır. Kafein aynı zamanda çay, soda, enerji içeceklerinde de bulunmaktadır. Bazı kişilerde yüksek kafein alımı migreni tetiklemektedir. Araştırmalar 100 mg kafeinin ya da yaklaşık bir fincan kahvenin, baş ağrısı için yeterli olduğunu göstermektedir. Yüksek oranda kafeinli içecekler tüketen migren hastalarının, kafein alım miktarlarını düzenli tutmaya veya yavaş yavaş alımlarını azaltmaya çalışmaları gerekmektedir.
- Olgunlaştırılmış Peynir
Migrenli kişilerin yaklaşık %9 ila 18’i olgunlaştırılmış peynirlere karşı duyarlılık gösterebilmektedir. Bu duyarlılık yüksek tiramin içeriği nedeniyle olabilir. Tiramin, peynirdeki fermente bakterilerin olgunlaşma sürecinde tirozin amino asidini parçalayarak oluşturduğu bir bileşiktir. Şarap, maya, çikolata ve işlenmiş et ürünlerinde de bulunmakta olup, en fazla olgunlaşmış peynirlerde bulunmaktadır. Kronik migrenli kişilerde tiramin düzeyi, sağlıklı kişilere göre daha yüksek görünmektedir.
- Alkollü İçecekler
Çoğu kişi aşırı miktarda alkol aldıktan sonra baş ağrısı yaşar. Alkollü içecekler 3 saat içinde migreni tetikleyebilmektedir. Migrenli kişilerde yapılan çalışmalar, kırmızı şarabın, özellikle kadınlarda, diğer alkollü içeceklere kıyasla daha fazla migreni tetiklediği göstermektedir. Bu etkinin nedeni şarapta bulunan histamin aminoasidinden kaynaklanmakta olup ayrıca işlenmiş etlerde, bazı balıklarda, peynirlerde ve fermente gıdalarda da bulunmaktadır.
- İşlenmiş Et Ürünleri
Migrenli kişilerin yaklaşık % 5’i işlenmiş et ürünlerini tükettikten sonra baş ağrısı çektiğini söylemektedir. Bu ağrının işlenmiş et ürünlerinde bulunan nitrit denilen koruyucu maddelerden kaynaklandığını bilinmektedir. Bu koruyucu maddeler işlenmiş etlerin rengini korumaya ve lezzetlerini arttırmaya katkıda bulundukları için kullanılmaktadır. Nitrit içeren işlenmiş etler arasında sosis, jambon, domuz pastırması, salam ve sucuk da yer almaktadır.
- Mono Sodyum Glutamat (MSG)
Bu madde aroma arttırıcı olarak kullanılmakta olup, yapılan araştırmalar migreni tetiklediğini göstermektedir. MSG daha çok hazır çorba, işlem görmüş paket ürünlerde bulunmaktadır. Bu ürünleri beslemenizden çıkarttığınızda migren belirtileriniz de hissedilir azalmalar görebilmektesiniz.
- Turunçgiller
Yapılan çalışmalar migreni olan kişilerin %11’inde turunçgillerin migren semptomlarını arttırdığını göstermektedir. Ancak bu durum kişiden kişiye değişiklik gösterebilmektedir.
- Çikolata
Yapılan son çalışmalarda migrenli kişilerin % 2-22’sinin çikolataya duyarlı olduğu rapor edilmiş olup, bazı kişilerde herhangi bir olumsuz etkisi olmadığı görülmektedir.
Sonuç Olarak;
Çeşitli diyet faktörleri migren veya baş ağrısı ile ilişkilendirilmiştir, ancak faktörler kişiden kişiye değişiklik gösterebilmektedir. Eğer bazı besinlerin migreninizi tetiklediğinden şüpheleniyorsanız, bu etkiyi görebilmek için bir süre diyetinizden çıkarmayı deneyin. Ek olarak, bir yemek günlüğü tutmak, yediğiniz besinlerin migren ataklarına bağlı olup olmadığını keşfetmenize yardımcı olabilmektedir. Migren belirtilerini en aza indirmek adına sağlıklı beslenmeyi yaşam tarzı haline getirmeyi, stresten kaçınmayı, uykunuzu iyi almayı denemekte fayda var.