İnsan bağırsağı, bağırsak florası olarak bilinen 100 trilyondan fazla bakteri barındırmaktadır. Genel sağlık durumu, diyet, yaşam stili ve diğer çevresel faktörler bağırsak florasını inanılmaz bir şekilde etkilemektedir.
Peki, bağırsak bakterileri nedir ve neden önemlidir?
Bağırsaklarımızda yüzlerce özel bakteri bulunmaktadır. Fakat ne yazık ki hepsi yararlı değildir. firmicutes, bacteroidetes, actinobacteria, proteobacteria yararlı bakteri gruplarıdır. Her grup sağlık üzerine farklı etki gösterirler ve farklı besin öğelerine ihtiyaç duyarlar.
Yararlı bakteriler özellikle sindirim üzerine önemli etki gösterirler. Aynı zamanda zararlı bakterilerin ve diğer mikroorganizmaların yok ederken, K vitamini, folat ve kısa zincirli yağ asitlerinin üretilmesini sağlarlar. Bağırsak florasında zararlı bakterilerin çok olması veya yeterince yararlı bakterilerin bulunmaması da dengesizliğe neden olmaktadır ve bu dysbiosis olarak bilinmektedir.
Dysbiosis veya yararlı bakterilerin azalması insülin direnci oluşmasına, ağırlık kazanımına, inflamasyona, obeziteye , inflamatuar bağırsak hastalığına ve kolorektal kansere neden olmaktadır.
Daha fazla uzatmadan, bağırsak bakterine zarar veren 8 şaşırtıcı şey ne?
1)Beslenmede gıda çeşitliliği sağlamama
Zengin ve çeşitli beslenme sağlık için önemli bir faktördür. Çeşitli beslenmeme bağırsak bakterilerinin ise enfeksiyon ve antibiyotiklerden etkilenmesine neden olur. Farklı gıdalar çeşitliliğinden yoksun bir diyet, bağırsak flora çeşitliliğini kaybetmeye yol açar ve bu durum bir takım olumsuz sağlık etkileri oluşturabilir.
2)Prebiyotiklerden yoksun bir diyet
Prebiyotikler, vücuda sindirilmemiş olan ve kolay bağırsak bakterilerinin büyümesini ve aktivitesini sağlayan bir lif türüdür. Özellikle bifidobakteriumun gelişmesinde önemli etkileri vardır. Birçok besin, meyve, sebze, tahıl doğal olarak prebiyotik lif içermektedir. Özellikle, mercimek, nohut, fasulye, yulaf, muz, yer elması, kuşkonmaz, sarımsak, soğan, pırasa, fındık yüksek oranda bulunur.
3)Aşırı alkol tüketimi
Çok miktarda alkol tüketimi yüksek toksititiye, zararlı fiziksel ve mental etkilere neden olmaktadır. Kronik alkol tüketimi aynı zamanda dysbiosise neden olarak ciddi bağırsak problemlerine neden olmaktadır. Fakat polifenol içeriğine sahip kırmızı şarap az tüketildiğinde yararlı etkilere sahip olabilmektedir.
4)Antibiyotik kullanımı
Antibiyotikler, idrar yolu enfeksiyonu, boğaz ağrısı gibi bakteri kaynaklı enfeksiyonları, hastalıkları tedavi etmek için önemlidir. Ancak antibiyotikler bağırsak florasının çeşitliliğini ve kompozisyonunu, kısa süreli kullanımlarda bile etkileyebilmektedir. Hatta yapılan araştırmalara göre bu zararlı etki iki yıl dahi sürebilmektedir.
5)Düzenli fiziksel aktivite yapmamak
Düzenli fiziksel aktivite yapmak bifidobacterium, akkermansia gibi yararlı bakterilerin artmasına yardımcı olur. Bu olumlu etkiler inaktif bireylerde görülmez.
6)Sigara kullanımı
Sigara içmek vücutta neredeyse her organa eşit oranda zararlı etkiler yapar. Bu durumdan bağırsak florası da olumsuz etkilenir. Sigarayı bırakmak bağırsak florasının çeşitliliğini arttırarak bağırsak sağlığını 9 hafta içerisinde iyileştirebilir.
7)Yetersiz uyku
İyi bir uyku vücut sağlığı için oldukça önemlidir. Çalışmalara göre yetersiz bir uyku obeziye, dolaşım bozukluklarına ve birçok hastalığa neden olmaktadır. Aynı zamanda sirkadiyen ritmi bozulmasına ve bu da bağırsak bakterileri üzerinde zararlı etki göstermektedir.
8)Stres
Sağlıklı olmak sadece beslenmeyle, fiziksel aktiviteyle ve yeterli uykuyla sağlanmaz. Psikolojik sağlıkta vücut sağlığı için oldukça önemlidir. Aşırı stres bağırsak florasını değişmesine ve zararlı bakteri sayısının artmasına neden olmaktadır.
Peki, bağırsak sağlığı nasıl korunabilir
- Prebiyotik besin tüketimi artırılmalı
- Daha fazla probiyotik tüketilmeli
- Kaliteli ve yeterli uyku sağlanılmalı
- Stresten uzak kalınmalı
- Polifenol içeriği yüksek besinler tüketilmeli
Sonuç olarak,
Bağırsak sağlığı tüm vücut sağlığı için önemli bir etkiye sahiptir. Diyetsel ve yaşamsal faktörler bağırsak sağlığı üzerinde büyük bir öneme sahiptir. Fermente besin tüketimi ve probiyotik takviyesi alımı bağırsak sağlığının korunması ve geliştirilmesi kullanılabilmektedir.