Bireylerin genetik özellikleri, modern diyet modelleri ve çevresel faktörlerle birlikte besinlere karşı olumsuz reaksiyonlar artış göstermektedir. Araştırmalar, nüfusun %20’sine yakını fark edilen besin reaksiyonları sonucu diyetlerini değiştirdiklerini göstermektedir. 

Besin alerjileri çocuklar arasında daha yüksek olup %4-%7 arasındadır. Yetişkinlerde ise bu oran %1-%2 olup daha düşük oranlarda seyretmektedir. Besinlere karşı alerjiler, dermatolojik, respiratuvar, gastrointestinal ve nörolojik sistemler dahil olmak üzere birçok yerde ve durumda etkisini göstermektedir.  

Alerjenler, alerjik reaksiyona neden olabilen maddelerdir. Üç temel ana alerjen türü vardır. Bunlar ; 

• • Solunabilen alerjenler (Polen, solunan en yaygın alerjendir.)

• Besin alerjisi 

Besin alerjisi, belli bir besine duyarlı olan bir kişi tarafından yenildiğinde tetiklenen bağışıklık sisteminin bir cevabıdır. Genetik ve epigenetik faktörler, bağırsak mikrobiyota profili, sezaryen doğum, anne sütü alamama, stres, psikolojik faktörler, hormonal değişiklikler gibi birçok faktör vücudun besin bileşenine olan tepkisini etkilemektedir.

• Temas alerjenleri 

Alerji testleri, çok az miktarda belirli bir alerjene maruz bırakmayı ve reaksiyonu kaydetmeyi içermektedir. 

Ig E 

Immünoglobülin E (IgE), alerjik reaksiyonlarla ilişkili bir proteindir. Sağlıklı bir bireyde kanda az miktarlarda bulunur. IgE vücudun bağışıklık sisteminin bir bileşenidir ve “düşman” olarak algıladığı bileşenlere karşı savunma fonksiyonu görür. 

Saman nezlesi, astım, egzama ve besin kaynaklı anafilaksi, oral alerji sendromu ve ani gastrointestinal hipersensivite reaksiyonlarının klasik alerji antikorudur. Ani alerjik reaksiyonlar genellikle IgE içerir ve en net olarak anlaşılan mekanizmadır. Solunum yolu, cilt teması ve yeme ile maruziyet gerçekleşebilir. 

Belirli besinler IgE aracılı alerjik reaksiyonların büyük çoğunluğunu oluşturmaktadır. Bunlar süt, yumurta, fıstık, fındık, soya, buğday, balık, kabuklu deniz ürünleri ve susamdır. Besin kaynaklı anaflaksi, astım, ürtiker (kurdeşen), egzama, oral alerji sendromu (OAS), lateks-meyve alerjisi ve besine bağlı egzersiz kaynaklı anafilaksi IgE aracılı reaksiyonlardır. 

OAS en yaygın olarak mevsimsel alerjisi olan bireylerde ağaçlara, özellikle kızılağaç ve huş ağacına, ot polenlerine ve yabani otlara karşı gelişir. Bazen belirli kabuklu meyve ve sebzelerin yutulması sonrası görülür. Pişirilmiş meyve ve sebzeler genellikle tolere edilebilir. 

Lateks; lastik eldivenlerde, biberon ve emziklerde, giyim eşyaları gibi birçok üründe kullanılır. Doğal kauçuk lateks, yüksek oranda alerjik olabilen proteinleri içermektedir. Alerjik reaksiyon IgE aracılıdır. Lateks alerjisi olan kişilerin %50-%70’inin, çoğunlukla meyveler olmak üzere besinlerden gelen antijenlerle reaksiyona girebilen ve lateks-meyve sendromu veya lateks-besin sendromunun alerjik semptomlarına sebep olabilmektedir. 

Alerji Testleri

1) Deri Prick Testi

Deri-prick testlerinde, kol veya sırt derisi üzerine standart besin ekstratları damlatılır. Daha sonra ekstratın damlatıldığı yerler çizilir veya kesilir. Uygulamanın yapıldığı alanlar kızarma ve kabarma reaksiyonlarının gelişip gelişmemesine göre gözlemlenir. Bu test türü, IgE aracılı gelişen alerjik reaksiyon tespiti için en ekonomik yöntemdir ve 15-30 dakika arasında sonuç verir. Besin alerjisi şüphesi olan bir hastada, deri prick testi, tanının desteklenmesinde fayda sağlar. 

2) Serum Antikor Testleri

Besin alerjenine özgü serum IgE testi alerjik cevaba yol açabilecek besinleri tanımlamak için kullanılır. CAP-FEIA, alerjene özgü IgE antikorlarının değerlendirildiği bir kan testidir. Bu test sadece altı besin için onaylanmıştır: yumurta, süt, yer fıstığı, balık, buğday ve soyadır. Test sonuçlarını tanımlamak için besin eliminasyon diyetleri ile desteklenmelidir. 

Eliminasyon diyeti ile şüpheli besinler genellikle diyetten 4-12 hafta arasında belirli bir süre için diyetten çıkarılır. Besinler tek tek tekrar diyete eklenerek semptomlar izlenir ve yan etkiler belirlenir.