Çoğu akciğer hastalığı; oksidatif stres, sigara içmek, hava kirliliği ve enfeksiyonlar gibi oksidan hasarlar ile ilişkilidir. Bu hastalıklar astım, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), kistik fibroz, zatürre, yetişkinlerde solunum sıkıntısı sendromu ve tüberkülozu içerir.
Akciğer Hastalıklarında Diyet
Oksidatif süreçte ve inflamatuar yanıtta koruyucu rolü olan besinler; bu hastalıkların oluşumunda, akciğerlerin korunmasında ve hatta akciğer hasarı sonucu hastalığın semptomlarını önlemede yardımcı olur. Bu besinler; meyve ve sebzeler ile birlikte C vitamini, E vitamini, A vitamini gibi anti-oksidant olan vitaminleri, yağ asitlerini ve sodyum, magnezyum, selenyum gibi bazı mineralleri içerir. Diyetin obstrüktif akciğer hastalıkları riski üzerindeki etkisi vardır. Antioksidan vitaminlerin, özellikle C vitamini ve diğer antioksidanların (A ve E vitamini ) akciğer hastalıklarına karşı koruyucu bir etkisi vardır. Taze meyve ve sebzelerin yüksek alımının akciğer sağlığı üzerinde olumlu bir etkisi vardır ve günlük olarak tüketilmesi önerilir. Yüksek düzeyde hava kirliliğine maruz kalma gibi ek oksidatif stres zorluğu olan hastalarda C vitamini ve diğer antioksidanların takviyesi önerilir. Bağışıklık tepkisi bozulmuş kişilerin de A vitamini ve çinko desteğinden yararlanılması tavsiye edilir.
- Pancar ve Pancar Yaprağı
Pancar, yüksek miktarda nitrat içerir. Diyetle nitrat alımı hücresel solunumu iyileştirerek, enerji üretiminin verimliliğini arttırır. Nitrat aynı zamanda, kan damarlarını gevşetmeye yardımcı olur. Bu KOAH hastalarında egzersiz oksijen tüketimini azaltacak ve fiziksel aktivite seviyesini artıracaktır. Pancar suyu tüketimi, sağlıklı bireylerde egzersiz sırasında oksijen tüketimini azaltır ve KOAH hastalarında egzersiz performansını arttırır ve akciğer performansını iyileştirir. Ek olarak; pancar yaprağı, akciğer sağlığı için gerekli olan magnezyum, potasyum, C vitamini ve karotenoid antioksidanlardan zengindir. Bu nedenle diyete eklenmelidir.
- Biber
Biber, C vitamininden zengindir. C vitamini, E vitamini ve A vitamini, flavonoidler ve b-karoten gibi antioksidanlar oksidatif akciğer hasarına karşı savunmaya yardımcı olurlar. Suda çözünen bir vitamin olan C vitamini, antioksidan aktiviteye katkıda bulunur ve vücuttaki en güçlü antioksidandır. C vitamini ayrıca bağışıklık fonksiyonunda rol oynar. C vitamini eksikliği, sigara içenler de sigara içmeyenlere göre daha çok görülür. C vitamini seviyesi sigara içenlerde çok düşüktür. Bu yüzden daha çok C vitamini takviyesi almaları gerekir. Yüksek C vitamini alan sigara içenlerin, daha düşük C vitamini alımına göre daha iyi akciğer fonksiyonuna sahip olduğu görülmüştür. Sigara dumanının vücudunuzun antioksidan depoları üzerindeki zararlı etkileri nedeniyle, sigara içen kişilerin günlük gereksinime artı olarak 35 mg C vitamini tüketmesi önerilir. Sadece bir orta boy (119 gram) tatlı kırmızı biber tüketmek, C vitamini için önerilen alımın %169′ unu sağlar.
- Elma
Akciğerlerin sağlıklı çalışması; yüksek C vitamini, E vitamini, turunçgiller ve elma tüketimi ile ilişkilidir. Akciğer fonksiyonu ile turunçgillerden ziyade sert meyvelerin koruyucu etkisi ile düzenli olarak haftada yenen elma sayısı arasında güçlü bir iyileştirici ilişki görülmektedir. Taze meyvelerin özellikle elma gibi sert meyvelerde bulunan antioksidan özelliğine sahip flavonoidlerin tüketilmesi, akciğer fonksiyonlarını desteklemeye yardımcı olur. Haftada beş veya daha fazla elma tüketmek, daha fazla akciğer fonksiyonu sağlaması ve KOAH gelişme riskini azaltması ile ilişkilidir. Elma tüketimi ayrıca daha düşük astım ve akciğer kanseri riski ile bağlantılıdır. Bu, flavonoidler ve C vitamini de dahil olmak üzere elmalardaki yüksek antioksidan oranından kaynaklanabilir.
- Balkabağı ve Kabak
Kabakların parlak renkli eti, akciğer sağlığını iyileştirci bitki bileşikleri içerir. Özellikle güçlü karoten ve antienflamatuar özelliklere sahip olan beta karoten, lutein ve zeaksantin gibi karotenoidler açısından zengindirler. Kabakların en önemli kısmı; az yağlı ve protein açısından zengin tohumlardır. İkinci en önemli kısım meyvesidir. Meyvenin iyi bir beta karoten içeriği vardır. En iyi karoten kaynakları; havuç ve kabaktır. Karoten; havuç, kırmızı biber, portakal, patates, brokoli ve yeşil sebzeler gibi meyve ve sebzelerde daha yaygın olarak bulunur. Daha yüksek kan seviyelerine sahip karotenoidler, hem yaşlı hem de genç bireylerde, sağlıklı akciğer fonksiyonları ile ilişkilidir.
- Domates ve Domates Ürünleri
Domates; lutein, likopen ve beta karoten içerir ve yüksek antioksidan etkiye sahiptir. Bu da akciğer sağlığını geliştirmede önemli bir etkendir. Domates ürünlerinin tüketilmesinin astım hastalarında hava yolu inflamasyonunu azalttığı ve KOAH’lı kişilerde akciğer fonksiyonunu iyileştirdiği gösterilmiştir. Farklı karotenoidler arasında, akciğer kanseri riskinin önlenmesi için devam eden araştırmalardan biri de likopendir. Likopen domateste en bol bulunan karotenoiddir. Yapılan çalışmalara göre; yüksek seviyelerde likopen içeren, domates açısından zengin bir diyet tüketen bireylerin, akciğer kanseri de dahil olmak üzere belirli kanser türleri için daha düşük risk sergilediğini göstermektedir. Yeni çalışmalar; likopen molekülünün, akciğer tümör oluşumunda anti-tümör aktivitesine sahip olduğunu kanıtlamıştır.
- Yaban Mersini
Yaban mersini içindeki fonksiyonel bileşenler, oldukça fazla sağlık yararlarına sahiptir. Yaban mersini, biyokaktif bir bileşen olan antosiyanin açısından zengindir. Antosiyaninler, akciğer dokusunu oksidatif hasardan koruyan güçlü pigmentlerdir. Yaban mersini beyin fonksiyonlarını iyileştirmede, akciğeri korumada, güçlü kemiklerin oluşmasında katkıda bulunur iken; bağışıklığı arttırır ve kardiyovasküler hastalıkları önler.
- Zerdeçal
Zerdeçaldaki ana aktif bileşen olan kurkumin, esas olarak anti-enflamatuar ve antioksidan özellik göstererek sağlık üzerinde koruyucu etkilere sahiptir. Bu nedenle kurkumin; nörolojik, kanser, kardiyovasküler ve akciğer hastalıklarına ve ayrıca metabolik sendrom ve karaciğer bozukluklarına karşı önemli bir role sahiptir. Kurkumin, Hint tıbbında alerji ve astım tedavisi için yaygın olarak kullanılmaktadır ve şu anda çeşitli çalışmalar; kurkuminin astıma karşı güçlü bir etkiye sahip olduğunu bulmuştur.
- Yeşil Çay
Yeşil çayın; kanser, obezite, diyabet, kardiyovasküler hastalıklar gibi çeşitli hastalıklara karşı faydalı etkileri olduğu gösterilmiştir. Yeşil çay ve ana bileşeni olan epigallokateşin-3-gallat (EGCG) ‘nin anti-enflamatuar etkilere sahip olduğu gösterilmiştir. EGCG, çay polifenollerinin birincil bileşenidir ve antioksidan gibi sağlık üzerinde çok çeşitli etkiler göstermiştir. EGCG, kimyasal kaynaklı akciğer fibrozunu ve karaciğer fibrozunu önler. Bu nedenle düzenli yeşil çay tüketimi akciğer hastalarında koruyucu etki sağlayabilir.